برخی از گیاهان دارویی و ویتامین‌ها و به طور کلی درمان گیاهی عفونت ادراری ممکن است به پیشگیری از عفونت ادراری و رفع عفونت‌های بدون عارضه کمک کنند. اما اگر علائم شدید دارید، همچنان ممکن است به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشید.
عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) یکی از شایع ترین انواع عفونت‌های باکتریایی در سراسر جهان به شمار می‌روند. تخمین زده می‌شود که سالانه بیش از ۱۵۰ میلیون نفر به عفونت ادراری مبتلا می‌شوند. ای کولی (E. (coli شایع ترین نوع باکتری است که باعث عفونت ادراری می‌شود، اگرچه گاهی اوقات انواع دیگری از باکتری‌های عفونی نیز ممکن است در عفونت ادراری دخیل باشند.
هر فردی ممکن است به عفونت ادراری مبتلا شود؛ اما زنان ۳۰ برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا هستند. تقریباً ۴۰٪ از زنان در مقطعی از زندگی خود عفونت ادراری را تجربه می‌کنند.
عفونت ادراری (UTI) می‌تواند هر بخش از سیستم ادراری از جمله مجرای ادراری، مثانه، حالب و کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد، اما عفونت ادراری معمولاً از اندام‌های دستگاه ادراری تحتانی، مثانه و مجرای ادرار شروع می‌شود. علائم شایع مرتبط با عفونت ادراری شامل موارد زیر می‌باشند:
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- احساس مکرر و شدید برای ادرار کردن
- ادرار کدر، تیره یا خونی
- تب یا خستگی
- درد در لگن، پایین شکم یا کمر
عفونت ادراری را می‌توان با استفاده از آنتی بیوتیک درمان کرد؛ اما عود عفونت بسیار شایع است. علاوه بر این، استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند عواقب منفی طولانی مدتی را به همراه داشته باشد؛ برای مثال مصرف زیاد آنتی بیوتیک می‌تواند در آسیب به باکتری‌های طبیعی و سالم در دستگاه ادراری و افزایش احتمال ایجاد گونه‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک از باکتری‌ها نقش داشته باشد.
اگر مشکوک به عفونت ادراری هستید، مهم است که در اسرع وقت با پزشک خود مشورت کنید. آنچه که ممکن است به عنوان یک عفونت خفیف شروع شود، اگر برای مدت طولانی درمان نشود می‌تواند به سرعت جدی و کشنده شود.
با این حال، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که تا ۴۲ درصد از عفونت‌های ادراری خفیف و بدون عارضه را می‌توان بدون استفاده از آنتی بیوتیک‌ها برطرف کرد. اگر شما یکی از افرادی هستید که عفونت‌های ادراری مکرر را تجربه می‌کنند، ممکن است به دنبال راه حل‌های طبیعی و جایگزین برای جلوگیری از مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک باشید.
در این مقاله، ۸ گیاه دارویی و مکمل های طبیعی را به شما معرفی خواهیم کرد که می‌توانند به پیشگیری و درمان عفونت‌های ادراری خفیف کمک کنند.
دی مانوز
دی مانوز (D-mannose) نوعی قند ساده است که اغلب برای پیشگیری و درمان عفونت‌های خفیف ادراری از آن استفاده می‌شود. این قند به طور طبیعی در انواع غذاها از جمله زغال اخته، سیب و پرتقال وجود دارد؛ اما معمولاً به صورت پودر یا قرص به عنوان درمان عفونت‌های ادراری مصرف می‌شود.
در مورد نحوه عملکرد دی مانوز از نظر علمی اطلاعات زیادی در دست نیست؛ اما بسیاری از متخصصان معتقدند که این ماده از چسبیدن برخی باکتری‌های عفونی به سلول‌های دستگاه ادراری جلوگیری می‌کند و دفع آن‌ها را قبل از این که شما را بیمار کنند، آسان می‌سازد. تحقیقات بیش‌تری برای تعیین قطعی این که آیا دی مانوز می‌تواند به طور قطعی اثرات پیشگیرانه یا درمانی برای عفونت ادراری داشته باشد، مورد نیاز است. با این حال، چند پژوهش علمی کوچک نتایج امیدوارکننده‌ای را در این رابطه ارائه کرده است.
یک مطالعه علمی در سال ۲۰۱۶ تأثیر دی مانوز را بر روی ۴۳ زن مبتلا به عفونت ادراری و سابقه عفونت ادراری مکرر تحت ارزیابی قرار داد. برای ۳ روز اول، شرکت کنندگان در این پژوهش، دو بار در روز، ۱.۵ گرم دوز دی مانوز را مصرف کردند و سپس به طور روزانه یک دوز ۱.۵ گرمی را برای ۱۰ روز دیگر مصرف کردند. پس از ۱۵ روز، تقریبا ۹۰ درصد از عفونت‌های آن‌ها برطرف شده بود. اگرچه این نتایج دلگرم کننده است، اما به دلیل جامعه نمونه کوچک و عدم وجود گروه کنترل، طراحی این پژوهش تا حدودی ناقص بود.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ روی ۳۰۸ زن، تاثیر مصرف دوز ۲ گرمی دی مانوز و آنتی‌بیوتیک رایج مورد استفاده برای جلوگیری از عود عفونت ادراری را در دو گروه مقایسه کرد. پس از ۶ ماه، نتایج نشان داد که دی مانوز به اندازه آنتی بیوتیک در پیشگیری از عود UTI موثر بوده و با عوارض جانبی کم‌تری همراه است.
برای اکثر افراد، مصرف دی مانوز هیچ خطر بزرگی برای سلامتی ندارد و شایع ترین عارضه جانبی گزارش شده برای آن اسهال خفیف است. با این حال، از آنجایی که D-mannose نوعی قند است، ممکن است برای افرادی که در تنظیم سطح قند خون خود دچار چالش هستند، مناسب نباشد.
در حال حاضر شواهد کافی برای تعیین دوز ایده آل برای مصرف دی مانوز وجود ندارد؛ اما اکثر تحقیقات علمی موجود دوزهای ۱.۵ تا ۲ گرم را تا ۳ بار در روز آزمایش کرده‌اند.
خلاصه
دی مانوز (D-mannose)نوعی قند طبیعی است که می‌تواند با جلوگیری از چسبیدن باکتری‌های عفونی به سلول‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های ادراری را درمان کند. تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که این قند می‌تواند عفونت ادراری را درمان و از آن پیشگیری کند، اما مطالعات بیش‌تری در این زمینه مورد نیاز است.
برگ خرس (Uva ursi)
برگ خرس که با نام دیگر Arctostaphylos uva ursi یا uva ursi شناخته می‌شود، یک گیاه دارویی برای درمان عفونت ادراری است که قرن‌هاست در طب سنتی و عامیانه استفاده می‌شود. این گیاه از نوعی درختچه وحشی و گلدار که در نقاط مختلف اروپا، آسیا و آمریکای شمالی رشد می‌کند، به دست می‌آید.
توت‌های این درختچه، میان وعده مورد علاقه خرس ها است؛ از این رو به توت خرس معروف است؛ در همین حال از برگ‌های آن برای تهیه داروهای گیاهی استفاده می‌شود. پس از چیدن برگ‌ها، می‌توانید آن‌ها را خشک کرده و برای تهیه چای یا عصاره برگ‌ها به صورت کپسول یا قرص از آن استفاده کنید.
تحقیقات علمی مدرن در مورد فواید استفاده از عصاره برگ خرس برای درمان عفونت ادراری محدود است؛ اما چندین ترکیب موجود در این گیاه، قابلیت‌های ضد میکروبی قوی را در مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند. آربوتین جزو ترکیبات اصلی برگ خرس است که به دلیل اثر ضد باکتریایی آن بر باکتری ای کولی (عامل اصلی عفونت ادراری) است شناخته می‌شود و پتانسیل درمان عفونت ادراری را دارد.
یک مطالعه علمی قدیمی روی ۵۷ زن نشان می‌دهد که استفاده از مکمل عصاره برگ خرس با ریشه قاصدک به طور قابل توجهی عود UTI را کاهش می‌دهد. با این حال، مطالعه‌ای که اخیرا روی بیش از ۳۰۰ زن انجام شد، هیچ تفاوتی بین عصاره برگ خرس و عدم تجویز دارو در هنگام استفاده از عصاره برگ خرس به عنوان درمانی برای عفونت‌های ادراری فعال مشاهده نکرد.
تحقیقات موجود نشان می‌دهد که عصاره برگ خرس در دوزهای روزانه ۲۰۰ تا ۸۴۰ میلی گرم از مشتقات نسبتاً ایمن است. با این حال، ایمنی طولانی مدت آن ثابت نشده است و به دلیل خطر آسیب کبدی و کلیوی، نباید آن را بیش از ۱ تا ۲ هفته در یک زمان مصرف کرد.
خلاصه
عصاره برگ خرس (Uva ursi) یک داروی گیاهی برای درمان عفونت ادراری است که از برگ درختچه ای به نام Arctostaphylos uva ursi تهیه می‌شود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که عصاره این گیاه، اثرات ضد میکروبی قوی دارد؛ اما مطالعات انسانی نتایج متفاوتی را نشان داده است.
سیر
سیر یک گیاه محبوب است که در طول تاریخ به طور گسترده در طب سنتی و آشپزی از آن استفاده شده است. اغلب از سیر برای درمان تعداد زیادی از بیماری‌های جسمی از جمله عفونت‌های قارچی، ویروسی و باکتریایی به صورت دارویی استفاده می‌شود.
پتانسیل درمانی سیر معمولاً به وجود یک ترکیب حاوی گوگرد به نام آلیسین نسبت داده می‌شود. در مطالعات آزمایشگاهی، آلیسین اثرات ضد باکتریایی قوی در برابر انواع باکتری‌های عفونی و عامل عفونت ادراری از جملهای کولی از خود نشان می‌دهد.
شواهد موجود از گزارش‌های فردی نشان می‌دهد که سیر ممکن است یک داروی جایگزین برای درمان عفونت‌های ادراری در انسان باشد؛ اما تحقیقات قوی برای تأیید این نتیجه وجود ندارد. در نهایت، برای درک بهتر نقش سیر در درمان و پیشگیری از عفونت‌های مکرر عفونت ادراری قبل از اینکه بتوان نتیجه‌گیری قطعی در مورد اثربخشی یا دوز ایده‌آل آن گرفت، به مطالعات دقیق‌تری نیاز است.
سیر را می توان به صورت کامل و خام مصرف کرد، اما دوزهای مکمل معمولاً به صورت عصاره سیر فروخته می‌شود و به صورت کپسول مصرف می‌شوند. مکمل‌های سیر برای اکثر افراد بی خطر هستند؛ اما عوارض جانبی آن ممکن است شامل سوزش سر دل، بوی بد دهان و بوی بدن باشد.
برخی از افراد ممکن است حساسیت به مکمل‌های سیر را تجربه کنند و اگر سابقه حساسیت به سیر یا سایر گیاهان نزدیک به آن مانند پیاز یا تره فرنگی را دارید، باید از مصرف آن‌ها خودداری کنید. این مکمل ها ممکن است خطر خونریزی شما را افزایش دهند و می‌توانند با برخی داروها مانند رقیق کننده‌های خون و برخی داروهای HIV تداخل داشته باشند. اگر از چنین داروهایی استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از سیر برای درمان گیاهی عفونت ادراری خود با پزشک صحبت کنید.
خلاصه
سیر برای مصارف مختلف آشپزی و دارویی استفاده می‌شود. مطالعات آزمایشگاهی و گزارش‌های موردی نشان می‌دهند که اثرات ضد باکتریایی سیر می‌تواند به درمان عفونت‌های ادراری کمک کند؛ اما مطالعات انسانی دقیق بیش‌تری برای تأیید این ادعا مورد نیاز است.
زغال اخته
محصولات زغال اخته شامل آب و عصاره زغال اخته از جمله محبوب ترین انتخاب‌ها برای درمان گیاهی و جایگزین آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ادراری هستند.
زغال اخته حاوی ترکیبات شیمیایی بسیاری مانند دی مانوز، هیپوریک اسید و آنتوسیانین است که می‌تواند در محدود کردن توانایی باکتری‌های عفونی برای چسبیدن به دستگاه ادراری نقش داشته باشد. بنابراین مانع رشد و توانایی این باکتری‌ها برای ایجاد عفونت می‌شود.
مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده‌اند که زغال اخته از عفونت‌های ادراری پیشگیری می‌کند.
آزمایش علمی انسانی دیگری در سال ۲۰۱۹ نشان داد که اگرچه زغال اخته می‌تواند در برخی موارد به کاهش بروز عفونت ادراری و علائم آن کمک کند؛ اما به اندازه سایر روش‌های درمانی مانند دی مانوز و آنتی‌بیوتیک فسفومایسین موثر نیست.
آب و مکمل‌های زغال اخته برای اکثر افراد بی خطر هستند، اما ممکن است باعث ناراحتی معده شوند. به علاوه، استفاده طولانی مدت از آن ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. علاوه بر این، مصرف بیش از حد کالری دریافتی از آب زغال اخته ممکن است باعث افزایش وزن غیر ضروری شود و مقدار زیاد مکمل های آن ممکن است با انواع خاصی از داروهای رقیق کننده خون تداخل داشته باشد.
خلاصه
آب و مکمل‌های زغال اخته اغلب برای درمان گیاهی و پیشگیری از عفونت ادراری استفاده می‌شوند؛ اما مطالعات آن‌ها را به طور ویژه‌ای موثر نشان نداده است. مطالعات انسانی بیش‌تری برای درک تاثیر محصولات زغال اخته در درمان UTI مورد نیاز است.
چای سبز
چای سبز از برگ‌های گیاهی به نام کاملیا سیننسیس به دست می‌آید و برای قرن‌ها به دلیل پتانسیل دارویی گسترده آن در انواع شیوه‌های طب سنتی استفاده می‌شود. چای سبز حاوی منبع غنی از ترکیبات گیاهی به نام پلی فنول است که به دلیل داشتن اثرات ضد میکروبی و ضد التهابی قوی شناخته شده است.
اپی گالوکاتچین (EGC)، ترکیبی در چای سبز، اثرات ضد باکتریایی قوی علیه عفونت‌های ادراری در تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده است. همچنین چندین مطالعه حیوانی نشان داده‌اند که عصاره چای سبز حاوی EGC ممکن است اثربخشی انواع خاصی از آنتی بیوتیک‌ها را که اغلب برای درمان عفونت‌های ادراری استفاده می‌شوند، بهبود بخشد.
با این حال، مطالعات انسانی در مورد تاثیر چای سبز در درمان گیاهی و پیشگیری از عفونت ادراری وجود ندارد.
یک فنجان (۲۴۰ میلی لیتر) چای سبز دم شده تقریباً ۱۵۰ میلی گرم EGC دارد. تحقیقات کنونی نشان می‌دهند که ۳ تا ۵ میلی‌گرم EGC می‌تواند برای کمک به مهار رشد باکتری‌ها در دستگاه ادراری کافی باشد؛ اما این نظریه هنوز در انسان اثبات نشده است.
مصرف متوسط چای سبز برای اکثر افراد بی خطر است. با این حال، چای سبز به طور طبیعی حاوی کافئین است که می‌تواند اختلال خواب و بی قراری را تشدید کند. علاوه بر این، مصرف کافئین در حالی که عفونت ادراری دارید، ممکن است علائم فیزیکی شما را بدتر کند. بنابراین ممکن است بخواهید به جای خود چای سبز، محصولات تهیه شده از چای سبز بدون کافئین را انتخاب کنید.
البته توصیه می‌شود که اگر علاقه مند به مصرف مکمل‌های چای سبز هستید و سابقه اختلال در عملکرد کبد دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
خلاصه
مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده است که برخی از ترکیبات موجود در چای سبز دارای اثر ضد باکتریایی قوی علیه E. coli هستند. با این حال، هیچ مطالعه انسانی برای تایید این نتایج انجام نشده است.
سخن آخر
عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین انواع عفونت‌های باکتریایی در سراسر جهان است. این عفونت‌ها اغلب با آنتی بیوتیک درمان می‌شوند، اما عود عفونت شایع است. به علاوه، استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک‌ها ممکن است منجر به بروز پیامدهای منفی برای سلامتی شود.
بسیاری از افراد، مکمل‌های طبیعی و گیاهی را برای درمان گیاهی عفونت ادراری خود انتخاب می‌کنند تا از مصرف بیش از حد داروهای آنتی بیوتیکی خودداری کنند.
اگرچه تحقیقات در مورد اثربخشی مکمل‌های گیاهی دردرمان گیاهی عفونت ادراری محدود است، اما عصاره برگ خرس، دی مانوز، زغال اخته، سیر و چای سبز گزینه‌های محبوبی برای درمان و پیشگیری از عفونت ادراری هستند. برخی از دمنوش‌های گیاهی نیز ممکن است به درمان عفونت‌های ادراری کمک کنند.
اگر مشکوک هستید که در حال ابتلا به عفونت ادراری هستید، قبل از شروع هر درمان گیاهی عفونت ادراری با یک پزشک واجد شرایط مشورت کنید.