به عنوان مادر و پدر، شما نقش‌های مختلفی را برای کودک خود بر عهده می‌گیرید: مراقب، آشپز، دستیار شخصی، همبازی و معلم. از لحظه‌ای که فرزند شما به دنیا می‌آید، چشمش به سوی شماست تا او را در این دنیا راهنمایی کنید و به او کمک کنید تا در مورد آن بیاموزد و این مسئولیت همیشه آسان نخواهد بود. کودک شما تازه پا به دنیا گذاشته و آموزش او نباید شبیه به کار کردن و وظیفه باشد. در واقع، فرآیند یادگیری و رشد کودک باید برای هر دوی شما مثل بازی باشد. به همین دلیل است که بازی با نوزاد بسیار اهمیت دارد.
پیشرفت و رشد مهارت‌های رشدی برای نوزادان و کودکان خردسال و برانگیختن حس کنجکاوی آنها از طریق اسباب بازی‌ها، بازی و فعالیت‌های ساده و سرگرم کننده با سرعت بیشتری انجام می‌شود. بازی کردن، یادگیری است! بازی روشی است که نوزادان در مورد خود و دنیای اطرافشان چیزهای جدیدی یاد می‌گیرند و به آنها فرصتی برای رشد و تکامل با تمرین و تسلط بر مهارت‌های جدید می‌دهد. بازی کردن یک راه ویژه برای مادر و پدر و کودک آنها است تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و وقت بگذرانند. اسباب‌بازی‌ها، کتاب‌های مخصوص کودکان و بازی‌هایی که مهارت‌های اصلی رشد را تقویت می‌کنند، بخش مهمی از دنیای کودک و کودک نوپا را تشکیل می‌دهند. بنابراین بهتر است به دنبال بازی‌هایی بگردید که باعث تقویت تخیل، اکتشاف، مهارت‌های حرکتی، زبان و سایر مهارت‌هایی که نوزادان در حال رشد برای پیشرفت به آن نیاز دارند. در این مقاله در مورد نکاتی صحبت می‌کنیم که در هنگام بازی با نوزاد خود لازم است به یاد بسپارید.
نقش شما به عنوان اولین معلم فرزندتان چیست؟
پیش از هر چیز، نقش اصلی شما به عنوان یک مربی شامل فراهم کردن یک محیط امن و خانوادگی برای کودکتان است. این به معنای ایجاد فضایی است که کودک در آن احساس دوست داشته شدن، حمایت و آزادی برای اکتشاف محیط اطراف خود داشته باشد. همانطور که کودک شما رشد می‌کند و بزرگ‌تر می‌شود، می‌توانید فعالانه با او وقت بگذرانید و به او کمک کنید تا در مورد دنیا چیزهای جدیدی بیاموزد. این زمان ممکن است شامل کتاب خواندن برای کودک، خواندن آهنگ و لالایی و بازی‌هایی باشد که او را تشویق می‌کنند تا از حواس پنجگانه خود استفاده کند و مهارت های شناختی و حرکتی خود را بهتر کند.
چرا بازی با نوزاد اهمیت دارد؟
بازی کردن بخش مهمی از رشد کودک را تشکیل می‌دهد. از طریق بازی، نوزادان در مورد دنیای اطراف خود چیزهای جدیدی را می‌آموزند، مهارت‌های شناختی و حرکتی خود را بهتر می‌کنند و ارتباط اجتماعی با دیگران برقرار می‌کنند. در ادامه دلایلی که بازی با نوزاد برای فرزند شما اهمیت دارد را توضیح می‌دهیم:
رشد مغز نوزاد
بازی با نوزاد برای رشد طبیعی و مناسب مغز او ضروری است. هنگامی که نوزادان درگیر بازی می‌شوند، آنها در واقع در حال پیشرفت ارتباطات عصبی و ایجاد مسیرهایی در مغز خود هستند. بازی با نوزاد همچنین تولید فاکتور نورون زایی مشتق شده از مغز (BDNF) را تحریک می‌کند که در نهایت، به رشد و تکامل طبیعی و مناسب مغز کودک کمک می‌نماید.
پیشرفت مهارت‌های گفتاری و زبان نوزاد
بازی روشی عالی برای رشد مهارت‌های زبانی نوزادان است. هنگامی که نوزادان بازی می‌کنند، در معرض شنیدن و گفتن کلمات و صداهای جدید قرار می‌گیرند که به ساخت واژگان آنها و بهبود درک زبان توسط او کمک می‌کند. بازی همچنین فرصتی را برای نوزادان فراهم می کند تا برقراری ارتباط با سایر افراد را تمرین کنند که این کار به رشد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی آنها نیز کمک می‌کند.
وقتی با کودک خود صحبت می‌کنید، در واقع پایه اولیه زبان را در ذهن او ایجاد می‌کنید. پیشرفت مهارت‌های گفتار و زبان نوزاد از طریق بازی کردن ساده است: کتاب بخوانید، چیزهای مختلف را بشمارید، به رنگ‌ها اشاره کنید، صداها را در هنگامی که نوزاد آن را را زبان می‌آورد برای او تکرار کنید، از کلمات همراه با حرکت استفاده کنید، آنچه را که انجام می‌دهید برای او تعریف کنید. (مثلا الان ما برای برداشتن پیراهن قرمز شما به سمت کمد می‌رویم.) بازی های ساده‌ای را به همراه او انجام دهید. از کودکان خردسال سؤالات زیادی بپرسید، به آنچه می‌خواهند بگویند گوش دهید و به آنها بگویید که آنچه را که انجام می‌دهند برای شما توصیف کنند. کتاب‌هایی را انتخاب کنید که دارای تکرار هستند. اسباب‌بازی‌های مناسب که ارتباط و تعامل را در کودک شما تشویق می‌کنند مثل فنجان‌های تو در تو، بلوک‌ها، وسایل نقلیه، بازی با غذا و محلول حباب‌دار را انتخاب کنید.
تقویت مهارت‌های اجتماعی و عاطفی
انجام فعالیت‌های مفرح و بازی با نوزاد در روزهای اولیه زندگی او می‌تواند به نوزاد و کودک خردسال شما کمک کند تا چیزهای جدید یاد بگیرد و کاوش کند، روابط امن ایجاد کند و به مرور زمان روی توانایی مدیریت احساسات خود کار کند تا در آینده نتیجه آن را ببیند. نوازش‌های محبت‌آمیز بسیار و بازی‌های ملایم در حین استفاده از اسباب‌بازی‌ها در بازی با نوزاد بسیار اهمیت دارند. همچنین نام بردن از احساسات کودک خردسال برای کمک به آنها برای درک آنچه که تجربه می‌کند، بسیار مهم است. یکی از رویکردهایی که کارشناسان رشد کودک آن را «داربست» می‌نامند، به این گونه است که اجازه می‌دهید کودک شما هدایت بازی را به دست بگیرد و شما از او پیروی می‌کنید. شما در بازی حضور دارید تا فقط کمی از او حمایت کنید. زیرا فعالیت، لازم است کمی نوزاد را به چالش بکشد و نباید برای او ناراحت کننده و حرص در آور باشد.به عنوان مثال به اسباب‌بازی اشاره کنید و توجه نوزاد را به آن جلب کنید تا کودک مشتاقانه بتواند به آن برسد، نه اینکه آن را به سادگی به او بدهید. مکان‌های امنی را برای کاوش، مانند خانه بازی یا تونل بازی، قرار دهید.
تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف
اسباب‌بازی‌ها و اشیاء ساده راهی عالی برای کمک به رشد و توسعه مهارت‌های حرکتی ظریف و استفاده از دست‌ها برای کودک هستند. کودک شما بین ۸ تا ۱۲ ماهگی، احتمالاً می‌تواند اسباب‌بازی‌ها را بردارد و بیاندازد، دو وسیله را به هم بکوبد و چیزها را در ظرفی با دهانه بزرگ بگذارد و دوباره بیرون بیاورد. بنابراین اسباب‌بازی‌هایی که دست‌های کوچک کودک شما بتوانند آنها را بگیرند (اما آنقدر کوچک نباشند که خطر قورت دادن آن توسط کودک وجود داشته باشد)، انتخاب خوبی برای بازی با کودک به شمار می‌روند.
زمانی که کودک شما به ۱۲ تا ۱۸ ماهگی می‌رسد، علاقه مند می‌شود که با مداد رنگی روی کاغذ خط بکشد یا یک یا دو بلوک را روی دیگری بچیند. او همچنین شروع به اشاره به تصاویر کتاب می‌کند. بنابراین کتاب‌هایی مخصوص کودک و با تصاویر جذاب برای او انتخاب کنید.
اسباب‌بازی های مناسب برای کودکان بین ۱۸ تا ۲۴ ماه شامل بلوک‌های ساختمان سازی، وسایل دسته‌بندی اسباب‌بازی با اشکال بزرگ، و یک «جعبه بازی» است که دارای ویژگی‌هایی مانند دستگیره‌های بزرگ برای چرخاندن، گیره‌هایی برای قرار گرفتن در سوراخ‌ها و یک زیپ درشت است.
کمک به مهارت‌های حرکتی درشت
بازی راهی حیاتی برای رشد مهارت‌های حرکتی نوزادان است. فعالیت‌هایی مانند خزیدن، رسیدن و گرفتن اشیاء به نوزادان کمک می‌کنند تا مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف خود را بهتر نمایند. بازی با نوزاد همینطور باعث افزایش و بهبود هماهنگی، تعادل و آگاهی یا ادراک فضایی در کودک شما می‌شود. حرکت و رشد عضلات بزرگ از بازوها، پاها و تنه با سینه خیز حرکت کردن نوزاد آغاز می‌شود. با این که فعالیت‌های مرتبط به روی شکم دراز کشیدن از همان هفته‌های اولیه نوزادی شروع می‌شود، اما ، به طور کلی تمرین سینه خیز رفتن بدون تکیه‌گاه، برای کودکان سه و چهار ماهه توصیه می‌شود. بنابراین داشتن اسباب‌بازی‌های جالب یا آینه‌ای برای سرگرمی در حالی که در حال تمرین سینه خیز حرکت کردن هستند، بسیار مناسب است.
نشستن کودک از حدود شش ماهگی او شروع می‌شود و باز هم بازی با اسباب بازی‌ها به او کمک می کند تا به نشستن بیش‌تر علاقه مند شود. بنابراین می‌توانید در این زمان، سعی کنید یک توپ کوچک را به جلو و عقب قل بدهید تا توجه کودک را جلب کند و با شما بازی کند.
زمانی که کودک به نه ماهگی و بالاتر می‌رسد، به دنبال اسباب بازی‌هایی مانند واکرهای اسباب بازی و میزهای کوچک فعالیت باشید تا بتوانند با استفاده از آنها مهارت‌های ایستادن و حرکتی درشت را تمرین کنند. کودکان خردسال عاشق اسباب‌بازی‌هایی هستند که می‌شود روی آنها سوار شد و اسباب بازی‌هایی که در آن باید چیزی را بکشند. همچنین آنها علاقه مند به بازی‌های فعالی هستند که مهارت‌های جدید و تحرک، مانند پریدن روی هر دو پا، رقصیدن و دویدن را تشویق می‌کنند. مهارت‌های حرکتی درشت کلیدی را به صورت مفرح و همراه با تحرک با اسباب بازی ها ترکیب کنید تا به کودک خردسال خود کمک کنید دنیای اطراف خود را کشف نماید.
رشد تفکر و استدلال در بازی با نوزاد
همچنین به عنوان “مهارت های شناختی” شناخته می شود، این همه در مورد روشی است که کودک یا کودک نوپا یاد می گیرد فکر کند، مشکلات را حل کند، تصور کند، اطلاعات جمع آوری کند، به خاطر بسپارد و قضاوت را توسعه دهد – بسیار چشمگیر! خواندن با هم و همچنین رقصیدن، نواختن موسیقی و آواز خواندن به ارتقای این مهارت ها و در هر سنی کمک می کند. اسباب‌بازی‌های متنوعی در بافت‌ها، شکل‌ها، صداها و رنگ‌های مختلف برای رشد آن مغز فراهم کنید. کودکان شش تا نه ماهه نیز عاشق بازی های مخفی کاری با عروسک یا عروسک هستند. در ۱۲ ماهگی، کودک شما ممکن است دوست داشته باشد از یک تلفن وانمود کننده استفاده کند و با تکان دادن، پرتاب کردن و انداختن اشیا به روش های مختلف آنها را کشف کند. در ۱۸ تا ۲۴ ماهگی، آنها ممکن است به بازی های وانمودی مانند یک آشپزخانه بازی و غذا، پازل های ساده با حداکثر چهار قطعه، و لوازم هنری غیرسمی قابل شستشو مانند مداد رنگی و رنگ علاقه مند شوند.
رشد عاطفی و اجتماعی در بازی با نوزاد
بازی با نوزاد روشی مناسب و کلیدی برای رشد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودک است. بازی کردن به نوزادان این امکان را می‌دهد تا تعاملات اجتماعی مانند نوبتی کاری را انجام دادن، به اشتراک گذاری وسایل و همکاری در کارها را با شما تمرین کنند. بازی با نوزاد همینطور فرصتی را برای نوزادان فراهم می‌کند تا احساسات خود را بیان کنند و به مرور یاد بگیرند که چگونه باید احساسات خود را تنظیم کنند.
بهبود خلاقیت و قوه تخیل نوزاد
یازی با نوزاد روشی بسیار مناسب برای بهبود و رشد خلاقیت و قوه تخیل نوزاد است. نوزادان از طریق بازی کردن می‌توانند ایده‌ها و مفاهیم مختلف را کشف کنند، با مواد مختلف آزمایش کنند، و از تخیل خود برای خلق داستان‌ها و سناریوهای خود استفاده کنند.
چگونه از طریق بازی با نوزاد به او آموزش دهیم؟
بازی با نوزاد یک روش عالی برای برقراری ارتباط با فرزند شماست و در عین حال به او کمک می‌کند تا مهارت های مهم خود را رشد دهد. نکات زیر را برای بازی با نوزاد خود در نظر بگیرید:
- حضور و توجه داشته باشید: بازی با نوزاد نیاز به توجه و حضور کامل شما دارد. سعی کنید عوامل حواس پرتی مانند تلفن یا وسایل دیگر را کنار بگذارید و روی کودک خود تمرکز کنید. این کار به او کمک می‌کند تا احساس ارزشمند بودن و احترام کند و همچنین به ایجاد اعتماد و احساس امنیت او کمک می‌کند.
- یک محیط امن و مناسب برای بازی با نوزاد فراهم کنید: مطمئن شوید که محل بازی شما عاری از هر گونه خطرات مانند سیم های برق، اسباب بازی های کوچک یا اساساً هر چیزی که نمی‌خواهید کودکتان به آن دست بزند و در دهانش بگذارد، می‌باشد.
- ساده شروع کنید: نوزادان برای بازی به اسباب بازی‌های فانتزی یا بازی‌های پیچیده نیاز ندارند. با انجام بازی های ساده مانند شکلک در آوردن و شکلک در آوردن برای نوزاد شروع کنید. درک این بازی‌ها برای نوزادان آسان‌تر است و می‌تواند به آنها کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی و عاطفی خود را بهبود دهند.
- از کودک خود پیروی کنید: نوزادان شخصیت و علایق منحصر به فرد خود را دارند. هنگام بازی، سعی کنید از دستورات کودک خود پیروی کنید و با او در فعالیت هایی شرکت کنید که به نظر می‌رسد از آنها لذت می‌برند. این کار به کودک شما کمک می‌کند تا احساس راحتی و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد و همچنین می‌تواند به پرورش خلاقیت و استقلال او کمک کند.
- در حین بازی با کودک از او تعریف کنید: تلاش‌های کودک خود را تشویق کنید و هنگامی که به چیز جدیدی دست یافت، بازخورد مثبت ارائه دهید. این کار به ایجاد اعتماد به نفس، عزت نفس و انگیزه کودک کمک می‌کند. از دادن بازخورد منفی خودداری کنید. زیرا می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و منجر به احساس شرم یا اضطراب در کودک شود.
- از وسایل روزمره استفاده کنید: شما برای بازی با نوزاد خود به اسباب بازی‌های گران قیمت نیاز ندارید. وسایل روزمره مانند بالش، پتو و ظروف آشپزخانه را می‌توان برای ایجاد بازی‌های سرگرم کننده و جذاب برای کودک خردسال خود استفاده کرد. به عنوان مثال، می‌توانید از قاشق برای ایجاد صدا و ریتم استفاده کنید.
- آواز بخوانید و برقصید: نوزادان عاشق موسیقی و حرکت هستند. آواز خواندن و رقصیدن با کودک نه تنها برای او سرگرم کننده است، بلکه می‌تواند به رشد زبان و مهارت‌های حرکتی او نیز کمک کند. نگران نباشید که بهترین خواننده یا رقصنده نیستید، کودک شما بدون توجه به این که چه اتفاقی می افتد آن را دوست خواهد داشت.
- هم سن کودک خود رفتار کنید: در بازی با نوزاد، مثل همبازی او رفتار کنید، نه پدر و مادر او. این کار کمک می‌کند تا بیش‌تر با شما ارتباط برقرار کند و همچنین می‌تواند به او کمک کند تا مهارت‌های بصری و ادراک فضایی خود را بهبود دهد.به یاد داشته باشید، بازی با نوزاد به معنای کامل بودن یا انجام همه چیز به درستی نیست. این در مورد گذراندن زمان با کیفیت، سرگرمی و کمک به کودک شما در رشد مهارت های ضروری است.
سخن آخر
بازی با نوزاد علاوه بر تمامی فوایدی که برای رشد مهارت‌های ذهنی، حرکتی و اجتماعی کودک شما دارد، برای شما نیز مفید. علم نشان داده است که وقتی مادر و پدر با کودک خود بازی می‌کنند، هورمون اکسی توسین در بدن آنها ترشح می‌شود. اکسی توسین به اعتماد و ایجاد رابطه ارتباط دارد. یکی دیگر از فواید اکسی توسین این است که با اثرات استرس، کاهش فشار خون، اضطراب و ترس مقابله می کند. بنابراین بازی هم برای کودک شما و هم برای شما یک فعالیت مناسب است.