سینوزیت التهاب سینوس‌ها است که حفره‌های پر از هوا در جمجمه هستند. علت می‌تواند محرک عفونی (باکتریایی، ویروسی یا قارچی) یا غیر عفونی (آلرژیک) باشد. این التهاب منجر به مسدود شدن مسیرهای تخلیه طبیعی سینوسی (سینوس اوستیا) می‌شود که به نوبه خود منجر به احتباس مخاطی، هیپوکسی، کاهش کلیرانس مخاطی و مستعد رشد باکتری می‌شود.
این عفونت‌ها اغلب پس از سرماخوردگی یا با آلرژی اتفاق می‌افتد. ۳ نوع سینوزیت وجود دارد:
- سینوزیت کوتاه مدت (حاد): علائم این نوع عفونت کمتر از ۱۲ هفته طول می‌کشد و با درمان صحیح بهتر می‌شود.
- سینوزیت طولانی مدت (مزمن): این علائم بیش از ۱۲ هفته طول می‌کشد.
- سینوزیت مکرر: این بدان معنی است که عفونت دوباره و دوباره عود می‌کند. یعنی ۳ یا بیشتر سینوزیت حاد در یک سال.
با پینو بیبی همراه باشید تا درباره این عارضه نسبتاً شایع در بین کودکان اطلاعات بیشتری کسب کنید.
سینوس‌ها چه هستند؟
سینوس‌ها فضاهای هوای مرطوب در استخوان‌های صورت اطراف بینی هستند. چهار مجموعه سینوس وجود دارد که در استخوان‌های گونه، پیشانی، بین چشم‌ها و پشت چشم‌ها و مجرای بینی قرار گرفته‌اند. آنها با همان غشاهای مخاطی پوشانده شده‌اند که بینی و راه‌های هوایی را می‌پوشانند. ۴ سینوس مختلف وجود دارد:
- سینوس اتموئید: در اطراف پل بینی قرار دارد. این سینوس در بدو تولد وجود دارد و به رشد خود ادامه می‌دهد.
- سینوس ماگزیلاری: در اطراف گونه‌ها قرار دارد. این سینوس در بدو تولد نیز وجود دارد و به رشد خود ادامه می‌دهد.
- سینوس فرونتال: در ناحیه پیشانی قرار دارد. این سینوس تا حدود ۷ سالگی ایجاد نمی‌شود.
- سینوس اسفنوئید: در عمق پشت بینی قرار دارد. این سینوس تا سنین نوجوانی ایجاد نمی‌شود.
نحوه عملکرد سینوس‌ها
دانش اولیه آناتومی و فیزیولوژی بینی و سینوس‌ها برای درک اختلالات بینی و سینوس ضروری است. بینی و سینوس‌ها بخشی از دستگاه تنفسی فوقانی هستند. آناتومی سه بعدی این ناحیه پیچیده است. عملکرد بینی علاوه بر بو کردن، گرم کردن، مرطوب کردن و فیلتر کردن هوای عبوری از آن است. بینی خارجی از یک چارچوب استخوانی و غضروفی تشکیل شده است. سوراخ‌های بینی یا نازهای قدامی، سوراخ خارجی بینی را تشکیل می‌دهند. تیغه بینی یک ساختار داخلی خط وسط است که حفره‌های چپ و راست بینی را از هم جدا می‌کند. از غضروف و استخوان تشکیل شده است. انحراف تیغه بینی می‌تواند باعث انسداد بینی شود.
چهار مجموعه سینوس جفتی وجود دارد. سینوس‌های ماگزیلاری در زیر گونه‌ها و زیر چشم‌ها قرار دارند. سینوس‌های فرونتال بالای چشم‌ها و پشت پیشانی قرار دارند. سینوس‌های اتموئید سینوس‌هایی به شکل لانه زنبوری هستند که بین چشم‌ها قرار دارند و سینوس‌های اسفنوئید در پشت بینی و زیر مغز قرار دارند. هر یک از این سینوس‌ها فضای بسته‌ای هستند که از طریق دهانه‌ای به داخل بینی تخلیه می‌شود. سینوس‌ها توسط مخاطی که شبیه پوشش بینی است پوشیده شده‌اند. این سینوس‌ها می‌تواند توسط التهاب یا تورم مخاط و همچنین توسط تومورها یا ساختارهای استخوانی مسدود شود.
دیواره جانبی بینی در داخل شامل سه استخوان شاخکی است. این ساختارهای اسکرول مانند در یک غشای مخاطی پوشیده شده‌اند که حاوی کانال‌های عروقی هستند و تحت شرایط خاصی مانند آلرژی یا التهاب می‌توانند متورم شوند. مجرای اشکی، اشک را از چشم‌ها به داخل بینی تخلیه می‌کند و در آنجا اشک به زیر شاخک تحتانی وارد می‌شود. انسداد این مجرا در اثر آسیب یا بیماری باعث ریزش بیش از حد ترشحات چشم یا اپی‌فورا می‌شود. کانال (متوس) میانی، فضایی در زیر شاخک میانی است. در داخل متوس میانی، کمپلکس استئومیتال قرار دارد که مسیر رایج تخلیه سینوس ماگزیلاری (گونه)، سینوس فرونتال (پیشانی) و سینوس اتموئید قدامی است. التهاب یا تورم این نواحی کلیدی ممکن است باعث انسداد سینوس‌ها شود.
شاخک فوقانی ساختار کوچکی است که در بالای بینی قرار دارد. پشت شاخک فوقانی دهانه سینوس اسفنوئید قرار دارد که در نزدیکی قسمت پشتی سپتوم قرار دارد. غده هیپوفیز مستقیماً در بالا و پشت سینوس اسفنوئید قرار دارد. جراحی هیپوفیز از طریق سینوس اسفنوئید انجام می‌شود.
علت سینوزیت در کودک چیست؟
هنگامی که سینوس‌ها با ترشح مسدود می‌شوند، باکتری‌ها ممکن است شروع به رشد کنند. این منجر به عفونت سینوس یا سینوزیت می‌شود. شایع‌ترین باکتری‌هایی که باعث سینوزیت حاد می‌شوند عبارت هستند از:
- استرپتوکوک پنومونی
- هموفیلوس آنفولانزا
- موراکسلا کارتارالیس
علائم سینوزیت در کودک چیست؟
اینها شایع‌ترین علائم سینوزیت هستند:
- گرفتگی بینی
- زهکشی ضخیم و رنگی در بینی
- تخلیه پشت گلو (چکیدن پس از بینی)
- سردرد
- سرفه
- درد یا درد روی سینوس‌ها
- تب
- از دست دادن بویایی
علائم سینوزیت می‌تواند مانند سایر شرایط سلامتی به نظر برسد. مطمئن شوید که فرزندتان برای تشخیص به پزشک خود مراجعه می‌کند.
علائم سینوزیت چیست؟
علائم سینوزیت تا حد زیادی به سن کودکان بستگی دارد. موارد زیر شایع‌ترین علائم سینوزیت است. با این حال هر کودکی ممکن است علایم مجزایی را تجربه کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بچه‌های کوچکتر
- آبریزش بینی
- بیش از هفت تا ۱۰ روز ماندگاری دارد
- ترشح معمولاً سبز یا زرد غلیظ است، اما می‌تواند شفاف باشد
- سرفه شبانه
- سرفه‌های گاه به گاه در طول روز
- تورم دور چشم
- معمولاً در سنین کمتر از ۵ سال سردرد وجود ندارد
کودکان بزرگتر و بزرگسالان
- آبریزش بینی یا علائم سرماخوردگی که بیش از هفت تا ۱۰ روز طول بکشد و از بینی در گلو چکه کند.
- سردرد
- ناراحتی صورت
- بوی بد دهان
- سرفه
- تب
- گلو درد
- تورم اطراف چشم که اغلب در صبح بدتر می‌شود
علائم سینوزیت ممکن است شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشد. همیشه برای تشخیص به پزشک خود مراجعه کنید.
یک مطالعه پژوهشی در سال ۲۰۰۲ میلادی نشان داد که از هر ۱۰ سردرد سینوسی که توسط پزشک تشخیص داده شده است، ۹ نفر در واقع به میگرن مرتبط هستند. محققان دریافتند که شرکت کنندگان علائم کلاسیک درد در جلوی صورت و فشار زیر چشم را توصیف کردند. با این حال، شرکت کنندگان فاقد علائم دیگر عفونت سینوس واقعی، از جمله ترشحات زرد یا سبز و تب بودند. علاوه بر این، هر میگرنی دارای علائم مشخصی مانند تهوع، استفراغ و حساسیت به نور نیست. همیشه برای تشخیص بیماری به پزشک خود مراجعه کنید.
کدام کودکان در معرض خطر سینوزیت هستند؟
عفونت سینوسی گاهی پس از عفونت دستگاه تنفسی فوقانی یا سرماخوردگی اتفاق می‌افتد. سرما باعث تورم می‌شود که می‌تواند باز شدن سینوس‌ها را مسدود کند. این می‌تواند باعث عفونت سینوس شود. آلرژی هم چنین به دلیل تورم و افزایش مخاط می‌تواند منجر به سینوزیت شود. سایر شرایط احتمالی که می‌تواند منجر به سینوزیت شود عبارت هستند از:
- شکل غیرطبیعی بینی
- عفونت از دندان
- آسیب دیدگی بینی
- جسم خارجی در بینی
- نقص مادرزادی با ناهنجاری سقف دهان (شکاف کام)
- مشکل اسیدهای معده (بیماری ریفلاکس معده یا GERD)
- فیبروز کیستیک و سندرم‌های نقص ایمنی
- آدنوئیدهای بزرگ (بافت پشت بینی)
- مشکلات ایمنی یا کمبود آنتی بادی خطری برای شرایط مزمن سینوسی هستند.
سینوزیت در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک در مورد علائم و سابقه سلامتی کودک شما می‌پرسد. آنها فرزند شما را معاینه فیزیکی می‌کنند. فرزند شما ممکن است آزمایشاتی نیز داشته باشد، مانند:
- اشعه ایکس سینوس: معاینه اشعه ایکس از سینوس‌ها ممکن است به تشخیص کمک کند.
- سی تی اسکن سینوس‌ها: سی تی اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن نشان می‌دهد. آنها از اشعه ایکس جزئیات بیشتری دارند.
- کشت از سینوس‌ها: ممکن است یک سواب از ترشحات بینی گرفته شود. نمونه برای باکتری یا سایر میکروب‌ها بررسی می‌شود.
سینوزیت در کودکان چگونه درمان می‌شود؟
درمان به علائم، سن و سلامت عمومی‌کودک شما بستگی دارد. هم چنین به شدت این وضعیت بستگی دارد.
سینوزیت حاد در کودکان
سینوزیت حاد ممکن است خود به خود بهتر شود. اگر این طور نباشد، پزشک فرزندتان ممکن است تجویز کند:
- آنتی بیوتیک‌ها: اگر سینوس‌های کودک شما با باکتری آلوده شده باشد، آنتی بیوتیک برای از بین بردن باکتری تجویز می‌شود. اگر علائم کودک شما بعد از ۳ تا ۵ روز بهبود نیافته باشد، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک دیگری را امتحان کند.
- داروهای آلرژی: برای سینوزیت ناشی از آلرژی، آنتی هیستامین‌ها و سایر داروهای آلرژی می‌توانند تورم را کاهش دهند.
- از اسپری‌های ضد احتقان بینی بدون نسخه بدون مشورت با پزشک کودک خود استفاده نکنید. این اسپری‌ها ممکن است علائم را بدتر کنند.
- سینوزیت مکرر نیز با داروهای آنتی بیوتیک و داروهای آلرژی درمان می‌شود. پزشک کودک شما ممکن است شما را برای آزمایش و درمان به یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد.
سینوزیت مزمن در کودکان
درمان سینوزیت مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ویزیت متخصص گوش و حلق و بینی: ممکن است فرزند شما به یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع داده شود.
- آنتی بیوتیک‌ها: ممکن است کودک شما نیاز به مصرف آنتی بیوتیک برای مدت طولانی‌تری داشته باشد. اگر باکتری‌ها علت نباشند، آنتی بیوتیک‌ها کمکی نمی‌کنند.
- داروی کورتیکواستروئیدی استنشاقی: اسپری بینی یا قطره با استروئید اغلب تجویز می‌شود.
- سایر داروها: اسپری‌های بینی حاوی آنتی هیستامین‌ها و ضد احتقان‌ها، اسپری‌ها یا قطره‌های سالین یا داروهایی برای شل کردن و پاکسازی مخاط ممکن است تجویز شود.
- واکسن‌های آلرژی یا ایمونوتراپی: اگر کودک شما آلرژی بینی دارد، واکسن ممکن است به کاهش واکنش او به مواد حساسیت زا مانند گرده، کنه، گرد و غبار یا کپک کمک کند.
- عمل جراحی: جراحی برای سینوزیت مزمن یک گزینه است، اما در کودکان زیاد انجام نمی‌شود.
مراقبت هم چنین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مایعات: یک لیوان آب یا آب میوه هر یک یا دو ساعت یک قانون خوب است. مایعات به رقیق شدن مخاط کمک می‌کنند و به آن اجازه می‌دهند راحت‌تر تخلیه شود. مایعات هم چنین به جلوگیری از کم آبی بدن کمک می‌کنند.
- شستشو با نمک: این به مرطوب نگه داشتن سینوس‌ها و بینی کمک می‌کند. از پزشک یا پرستار فرزندتان راهنمایی بخواهید.
- کمپرس گرم: یک حوله گرم و مرطوب را روی بینی، گونه‌ها و چشم‌های فرزندتان بمالید تا به کاهش درد صورت کمک کند.
عوارض احتمالی سینوزیت در کودک چیست؟
در موارد بسیار نادر، سینوزیت حاد می‌تواند منجر به عفونت مغزی شود.
برای جلوگیری از سینوزیت در کودکم چه کنم؟
مواردی وجود دارد که می‌تواند به کودک شما در پیشگیری از سینوزیت کمک کند. آنها عبارت هستند از:
- با ارائه یک رژیم غذایی سالم، تشویق به مصرف مایعات خوب و وقت گذاشتن برای ورزش بدنی، از یک سبک زندگی سالم حمایت کنید.
- از کودک خود بخواهید از اسپری‌های سالین، شستشو یا هر دو استفاده کند. از اینها اغلب برای مرطوب نگه داشتن بینی تا حد امکان استفاده کنید.
- از یک مرطوب کننده در محیط‌های داخلی خشک استفاده کنید.
- کودک خود را از دود سیگار و سیگار دور نگه دارید. اجازه ندهید در خانه یا ماشین خود سیگار بکشید.
- کودک خود را از چیزهایی که باعث علائم آلرژی می‌شود دور نگه دارید.
- آب را به زور وارد سینوس‌ها نکنید. به عنوان مثال، کودک شما نباید به داخل آب بپرد.
- محدود کردن زمان در استخرهای کلردار؛ کلر می‌تواند بینی و سینوس‌ها را تحریک کند.
- به کودک خود بیاموزید که چه موقع و چگونه دست‌های خود را بشوید.
- شما و فرزندتان را در مورد واکسیناسیون به روز نگه دارید.
- با افرادی که سرماخوردگی یا سایر عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی دارند تماس نزدیک نداشته باشید.
نکات کلیدی در مورد سینوزیت در کودکان
سینوزیت عفونت سینوس‌ها است. هنگامی که ترشحات بینی مسدود می‌شود، باکتری‌ها ممکن است شروع به رشد کنند. این منجر به عفونت سینوس یا سینوزیت می‌شود. سینوزیت حاد ممکن است خود به خود بهتر شود. اما اگر نشد، می‌توان دارو تجویز کرد.
برای سینوزیت مزمن، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است کودک شما را برای آزمایش و درمان به پزشک گوش، حلق و بینی ارجاع دهد. برای کمک به پیشگیری از سینوزیت، یک سبک زندگی سالم را تشویق کنید و از کودک خود بخواهید از اسپری‌های سالین یا شوینده‌ها برای مرطوب نگه داشتن بینی استفاده کند. در مناطق خشک داخلی از مرطوب کننده استفاده کنید.
نکاتی که به شما کمک می‌کند از ملاقات با پزشک فرزندتان بیشترین بهره را ببرید:
- دلیل بازدید و اتفاقی که می‌خواهید بیفتد را بدانید.
- قبل از بازدید، سؤالاتی را که می‌خواهید به آنها پاسخ دهید، یادداشت کنید.
- در ویزیت، نام تشخیص جدید و هرگونه دارو، درمان یا آزمایش جدید را یادداشت کنید. همچنین هر دستورالعمل جدیدی که پزشک شما برای فرزندتان به شما می‌دهد را یادداشت کنید.
- بدانید که چرا یک دارو یا درمان جدید تجویز می‌شود و چگونه به کودک شما کمک می‌کند. همچنین بدانید که چه عوارضی دارد.
- بپرسید که آیا می‌توان وضعیت فرزندتان را به روش‌های دیگری درمان کرد.
- بدانید چرا یک آزمایش یا روش توصیه می‌شود و نتایج چه معنایی می‌تواند داشته باشد.
- بدانید که اگر فرزندتان دارو را مصرف نکند یا آزمایش یا روش را انجام ندهد، چه انتظاری دارید.
- اگر فرزندتان قرار ملاقات بعدی دارد، تاریخ، زمان و هدف آن ملاقات را یادداشت کنید.
- بدانید چگونه می‌توانید پس از ساعات اداری با پزشک فرزندتان تماس بگیرید. اگر فرزندتان بیمار شود و سؤالی دارید یا نیاز به مشاوره دارید، این مهم است.
سخن آخر
سینوزیت التهاب سینوس‌های اطراف بینی و پیشانی است. سینوزیت می‌تواند در اثر عفونت ویروسی یا باکتریایی ایجاد شود. هم چنین می‌تواند ناشی از آلرژی باشد. کودکانی که سابقه خانوادگی آلرژی دارند بیشتر در معرض ابتلا به سینوزیت هستند. سینوزیت در کودکان بزرگتر و بزرگسالان بیشتر از نوزادان و کودکان کوچکتر است.
بهترین راه برای جلوگیری از سینوزیت ناشی از عفونت ویروسی، محافظت از خود در برابر سرماخوردگی یا آنفولانزا است. شستن مرتب دست‌ها و استفاده نکردن از بطری‌ها، فنجان‌ها یا ظروف نوشیدنی، راه‌های ساده‌ای برای انجام این کار است. اگر سینوزیت ناشی از آلرژی باشد، مصرف منظم آنتی هیستامین‌ها و استفاده از اسپری‌های استروئیدی بینی می‌تواند به پیشگیری از آن کمک کند.