با انواع مختلف پرده بکارت (هایمن) آشنا شوید
پرده بکارت بخشی از دستگاه تناسلی بانوان است که در دهانه واژن قرار دارد. این پرده شکل‌های مختلفی دارد و ضخامت این پرده در افراد مختلف، متفاوت است. در بسیاری از فرهنگ‌ها پاره شدن پرده بکارت در شب زفاف و خونریزی این پرده را نشانه عفت و پاکدامنی زن می‌دانند. اما باید توجه داشت که گاهی این پرده بدون داشتن رابطه جنسی ممکن است پ۲اره شود و یا گاهی حتی با وجود سالم بودن پرده، به دلیل شکل خاص آن خونریزی بعد از مقاربت صورت نمی‌گیرد. از این رو دانستن مسائل مربوط به هایمن می‌تواند افراد از پیش داوری و قضاوت ناصحیح نسبت به سایرین باز دارد. در این مقاله انواع مختلف پرده بکارت و عواملی که موجب پارگی و آسیب به پرده بکارت می‌شوند را به طور مفصل تشریح خواهیم کرد. تا انتهای این مقاله با تیم پینو بیبی همراه باشید.
بکارت (هایمن) و انواع آن
پرده بکارت یا هایمن نماد باکره بودن است. هایمن لغتی یونانی است که از نام الهه یونانی (نماد ازدواج) گرفته شده است. پرده بکارت یا هایمن یک تکه بافت پوشاننده در اطراف دهانه واژن است. این پرده باقیمانده غشاء جدا کننده واژن از بخش خارجی دستگاه تناسلی بانوان است. پرده بکارت در طول رشد جنین شکل می‌گیرد و در هنگام تولد وجود دارد. به مرور زمان نازک و پاره می‌شود.
باورهای غلط در مورد پرده بکارت
در برخی جوامع سنتی، حتی در جامع مدرن امروزی نیز هنوز افرادی هستند که خونریزی هایمن در شب زفاف را به نوعی نشانه بارکرگی و عفیف بودن دختر می‌دانند و معتقدند ازله بکارت باید توسط شوهر انجام شود. این عمل نشانه پاکدامنی و نداشتن رابطه جنسی پیش از ازدواج است برای دختران است و مهر تاکیدی بر باکرگی دختر است. حتی طبق گزارش‌ها در جامعه مدرنی چون آمریکا نیز برخی افراد به انجام معاینه پزشکی پرده بکارت می‌پردازند تا از باکرگی دختری که برای ازدواج انتخاب کرده‌اند مطمئن شوند. از لحاظ پزشکی دخترانی که پرده بکارت حلقوی قابل اتساع دارند در رابطه جنسی هیچ‌گونه خونریزی نخواهند داشت. همچنین بسیاری از دختران ممکن است در هنگام استفاده از تامپون یا خودارضایی، ناخواسته باعث پارگی هایمن خود شوند و بنابراین این موضوع ارتباطی با باکره بودن دختر ندارد.
فروید «تابوی باکرگی» را در ۱۲ دسامبر ۱۹۱۷ میلادی به انجمن روانکاوی وین ارائه کرد. فروید این مقاله را در سال ۱۹۱۸ میلادی به عنوان سومین مقاله از سه مقاله با عنوان «مشارکت در روانشناسی عشق» منتشر کرد، که به نوعی تجدید نظر مقالات قبلی فروید است. این مقالات «نوع خاص انتخاب اُبژه ساخته شده توسط مردان» در سال ۱۹۱۰ میلادی و «درباره تمایل جهانی به تحقیر در حوزه عشق» در سال ۱۹۱۲ میلادی نام داشتند. فروید طی این مقالات به نقد مسئله باکرگی و توجه به مسئله دوشیزگی پرداخته است که باعث شد نگرش بسیاری از افراد جامعه نسبت به این مسئله تغییر کند و ملاک ارزیابی پاکدامنی و شایستگی زن تنها معطوف به هایمن نشود.
جایگاه و انواع پرده بکارت
پرده بکارت می‌تواند چند موقعیت مختلف در اطراف دهانه واژن داشته باشد. این پرده در اشکال و اندازه‌های مختلفی وجود دارد. رایج‌‌ترین انواع هایمن حلقوی (که کل دهانه واژن را احاطه می‌کند) و هلالی (شکل هلال ماه) است. پرده بکارت حلقوی شبیه دونات است و مرکز دونات دهانه واژن محسوب می‌شود. در مورد هایمن هلالی شکل ممکن است در پایین و یا بالا دهانه واژن قرار گرفته باشد. در موارد نادری پرده تمام دهانه واژن را می‌پوشاند و این حالت عوارضی را برای شخص ایجاد می‌کند. اکثر نوزادان هایمن حلقوی دارند، اما تا رسیدن به سن ۶ یا ۷ سالگی ممکن است بکارت آن‌ها تغییر شکل دهد و به شکل هلالی پیدا کند.
پرده بکارت چه شکلی است؟
پرده بکارت همرنگ پوست (گوشتی رنگ) اطراف واژن است. می‌تواند مانند هلال ماه در زیر دهانه واژن ایجاد شود یا دهانه واژن را احاطه کند. این پرده به طور معمول دهانه واژن را به طور کامل نمی‌پوشاند زیرا از خروج خون قاعدگی از بدن زن جلوگیری می‌کند. در نوزادان، هایمن بیشتر قابل مشاهده است زیرا هنوز زمانی برای فشرده شدن پرده وجود نداشته است و واژن هنوز رشد نکرده است.
پرده بکارت از چه چیزی ساخته شده است؟
پرده بکارت یک بافت الاستیک است که می‌تواند در حین حرکت کشیده شود. هایمن در بدو تولد کمی ضخیم‌تر است اما به مرور زمان سایش پیدا می‌کند. ممکن است بکارت به مرور زمان به دلیل تغییرات سطح ترشح هورمون‌ها، فعالیت‌های روزمره و فیزیکی، قرار دادن تامپون یا رابطه جنسی خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهد. پرده بکارت در طول رشد جنین و زمانی که واژن در حال رشد است تشکیل می‌شود. واژن در ابتدا به صورت یک لوله محکم است همان‌طور که این لوله در حال رشد است و دهانه واژن منبسط می‌شود، بقایای این لوله، هایمن را تشکیل می‌دهد.
انواع پرده بکارت
نوع هایمن را نمی‌توان از قبل تعیین کرد منظور این است که با خوردن غدا یا داروهای خاص نمی‌توان نوع هایمن نوزاد را تغییر داد. زمانی‌که هنوز جنین در رحم هست، این پرده شکل می‌گیرد. اختلال پرده بکارت یک ناهنجاری مادرزادی در نظر گرفته می‌شود (برخی نوزادان با این نقص متولد می‌شود).
پنج شکل کلی برای پرده بکارت وجود دارد:
- پرده بکارت حلقوی یا هلالی شکل Annular or Crescent-Shaped Hymen: از شکل‌های معمولی پرده بکارت محسوب می‌شوند. در بیشتر موارد، هایمن در بدو تولد، دهانه واژن را احاطه می‌کند. مانند یک دونات سپس به شکل هلالی در می‌آید (شکل A). این نوع پرده به دو صورت قابل اتساع و غیرقابل اتساع تقسیم می‌شود. پرده حلقوی قابل اتساع در زمان برقراری رابطه جنسی، پاره نشده و خونریزی ندارد.
- پرده بکارت مسدود (بدون سوراخ) Imperforate Hymen: زمانی که پرده بکارت دهانه واژن را کاملاً می‌پوشاند. این عارضه نادر در یک از هزار دختر رخ می‌دهد. این بدان معناست که خون در طول دوره قاعدگی نمی‌تواند از واژن خارج شود. در عوض، به سمت واژن برگشته و باعث درد در ناحیه شکم و لگن می‌شود در موارد شدیدتر باعث احتساب ادرار نیز خواهد شد (شکل B).
- پرده بکارت دو سوراخه Microperforate Hymen: پرده بکارت کل دهانه واژن را به جز یک سوراخ کوچک می‌پوشاند. خون پریودی می‌تواند از آن سوراخ کوچک خارج شود، اما ممکن است فرد در گذاشتن یا برداشتن تامپون و برقراری رابطه جنسی مشکل داشته باشد (شکل C).
- پرده بکارت غربالی Cribriform Hymen: وضعیتی که در آن پرده بکارت حاوی سوراخ‌های کوچک زیادی است. ممکن است از طریق سوراخ‌ها، خون پریودی بتواند خارج شود، اما این بانوان نمی‌توانند به راحتی تامپون را وارد واژن کنند (شکل D).
- پرده بکارت تیغه‌ای Septate Hymen: پرده بکارت دارای یک تکه بافت (تیغه گوشتی) اضافی است که به آن ظاهری دو بخشی می‌دهد. دهانه واژن در پشت این بافت تیغه‌ای قرار دارد. افرادی که پرده بکارت جدا شده دارند در گذاشتن یا برداشتن تامپون مشکل دارند (شکل E).
سایر شکل‌های هایمن در تقسیم بندی‌های بالا قرار می‌گیرند.
پرده بکارت چیست؟
پرده بکارت یک قطعه کوچک و نازک از بافت در دهانه واژن است. این پرده توسط قطعات بافت باقی مانده از رشد جنین تشکیل می‌شود. اندازه، شکل و ضخامت پرده بکارت برای هر دختر منحصر به فرد است و می‌تواند در طول زمان تغییر کند. هنگامی که یک نوزاد دختر متولد می‌شود، هایمن معمولاً یک تکه بافت حلقه‌ای شکل است که دهانه واژن را احاطه کرده است. گاهی اوقات این پرده فقط قسمت پایین دهانه واژن را می‌پوشاند. در موارد نادر، پرده بکارت کل دهانه واژن را می‌پوشاند و باعث بروز مشکلاتی در قاعدگی می‌شود.
برخی از افراد با پاره شدن پرده بکارت احساس درد یا خونریزی می‌کنند، اما بیشتر زنان متوجه این پارگی نمی‌شوند. حتی در زنانی که قبل از دخول به اندازه کافی تحریک شده باشند و سطح استرس در این زنان کاهش یافته باشد ممکن است حین دخول هیچ خونریزی را نیز تجربه نکنند، زیرا وقتی فرصت کافی برای معاشقه باشد و واژن کاملاً تحریک شده و مرطوب می‌شود، دخول به راحتی صورت می‌گیرد.
پرده بکارت دارای تعداد کمی رشته عصبی و رگ‌های خونی است، به همین دلیل هنگام پارگی پرده بکارت؛ بسیاری افراد درد یا خونریزی را احساس نمی‌کنند زیرا اعصاب و رگ‌های خونی موجود در این بخش بسیار جزئی هستند.
پرده بکارت به عنوان شاخصی برای داشتن رابطه جنسی شهرت دارد. این پرده مانند پوشش سخت، مهره و موم مانندی که واژن را مسدود می‌کند، اما معمولاً ارتباطی با این که آیا یک زن رابطه جنسی داشته است، ندارد. در واقع، این پرده نرم و الاستیک است و لزوماً هم دهانه واژن را مسدود نمی‌کند. این پرده می‌تواند در اثر فعالیت‌های روزمره، قرار دادن تامپون یا خود ارضایی از بین برود.
ممکن است فرد زمانی که هایمن پاره می‌شود علائمی را تجربه کند یا ممکن است اصلاً متوجه وقوع آن نشود.
نقش پرده بکارت چیست ؟
هایمن هدفی در بدن یا سیستم تولید مثل زن ندارد. بر خلاف سایر اندام‌ها یا بافت‌هایی که کار مشخصی دارند، هیچ متخصصی به طور قطع نمی‌داند که هایمن چه نقشی دارد. برخی افراد گمان می‌کنند که ممکن است نقش این پرده به عنوان محافظی برای دور نگه داشتن باکتری‌ها و یا اجسام خارجی از واژن باشد.
وقتی پرده بکارت زن پاره می‌شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
برخی افراد متوجه پاره شدن پرده بکارت خود می‌شوند. پرده بکارت در افراد مختلف متفاوت است. هایمن مانند سایر بافت‌های بدن ویژگی انعطاف‌پذیری دارد و همچنین دارای قابلیت کشش و الاستیته است. معمولاً با اولین فشار این پرده پاره نمی‌شود، بلکه در اثر فشار زیاد، بکارت پاره می‌شود. اگر عضله‌ای پاره شود و یا استخوانی بشکند؛ شخص درد فوری را تجربه می‌کند، اما در پاره شدن پرده بکارت، درد فوری احساس نمی‌شود. علائم پارگی پرده بکارت به عواملی نظیر شکل پرده، ضخامت پرده و ساختار پرده بستگی دارد.
برخی از افراد هنگام پاره شدن پرده درد یا خونریزی خفیف را تجربه می‌کنند، اما بیشتر زنان چیزی را احساس نمی‌کنند. از آنجایی که پرده بکارت یک تکه بافت انعطاف‌پذیر است، به مرور زمان با انجام فعالیت‌های روزانه یا استفاده از تامپون کشیده و نازک می‌شود. اگر هنگام پاره شدن هایمن خونریزی رخ دهد، بسیاری معتقدند که این خون پریودی یا لکه بینی است که رخ داده است.
عواملی که بر مقدار خونریزی پرده بکارت اثر دارند عبارت هستند از:
همانطورکه در مطالب بالا گفته شد عوامل مختلف ساختاری میزان خونریزی از پرده بکارت را مشخص می‌کند. برخی افراد اصلاً خونریزی را مشاهده نخواهند کرد به خصوص در زنانی که پرده بکارت حلقوی قابل اتساع دارند. برخی از زنان ممکن است شاهد خونریزی در حد یک یا چند قطره برای مدت زمان یک یا دو دقیقه باشند در حالی که برخی ممکن است شاهد خونریزی بیشتر و یا مدت زمان بیشتر خونریزی باشد؛ حتی در برخی بانوان خونریزی ممکن است به صورت متناوب و مداوم باشد که البته این خونریزی بیشتر به خاطر آسیب ناحیه مهبل است. اما برخی مسائل علاوه بر ساختار و نوع پرده نیز بر خونریزی و مقدار آن اثر می‌گذارد. به طور کلی به این چند مورد می‌توان اشاره کرد:
- نوع پرده بکارت
- ضخامت پرده بکارت
- میزان و شدت دخول
- خشکی واژن
- آماده نبودن زن در حین مقاربت
دلایل پارگی هایمن چیست؟
شایع‌ترین دلایل پارگی هایمن عبارت هستند از:
- رابطه جنسی که با دخول همراه است.
- خودارضایی از طریق دخول اجسام خارجی به درون واژن صورت گرفته باشد
- استفاده از تامپون
- وارد شدن ضربه‌های شدید به واژن (تروما ناحیه مهبل)
- جراحی‌های سنگین به خصوص در ناحیه لگن
- رابطه جنسی ناخواسته (تجاوز جنسی)
- انجام برخی فعالیت‌های سنگین و فشار به ناحیه واژن
آیا پرده بکارت بعد از پاره شدن دوباره رشد می‌کند؟
پاسخ منفی است، پرده بکارت بعد از پارگی نمی‌تواند دوباره رشد کند. این پرده یک غشای بافتی است که در طول رشد تشکیل شده است و در بزرگسالان نمی‌تواند دوباره رشد کند.
جراحی هایمنکتومی Hymenectomy
ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند با معاینه فیزیکی واژن، اختلال پرده بکارت را تشخیص دهند. برخی از اختلالات هایمن در بدو تولد تشخیص داده می‌شوند، در حالی که برخی دیگر تا زمانی که یک نوجوان مشکل قاعدگی نداشته باشد، شناسایی نمی‌شوند. اگر بانویی دچار اختلال پرده بکارت است، می‌توان یک عمل جراحی جزئی به نام هایمنکتومی برای رفع هایمن انجام داد. در طی این روش، بافت اضافی هایمنال برداشته می‌شود. این امر به جریان خون پریود از واژن اجازه عبور می‌دهد و امکان استفاده منظم از تامپون را فراهم می‌کند.
اگر هایمن پاره شود، ممکن است مانند یک تکه کوچک از بافت به نظر برسد که به کناره‌ها فشرده می‌شود. دیدن هایمن پاره شده سخت است و نمی‌توان این پرده پاره شده را با انگشت حس کرد.
چگونه اختلال پرده بکارت تشخیص داده می‌شود؟
اگر پرده بکارت مشکلی داشته باشد، احتمالاً زمانی‌که دختر به بلوغ می‌رسد متوجه خواهد شد. در بیشتر موارد، چنین افرادی نمی‌توانند در طول دوره قاعدگی از تامپون قرار استفاده کنند (تامپون را نمی‌توانند در واژن قرار دهند). در موارد بسیار نادر، ممکن است اصلاً پریودی رخ ندهد، زیرا هایمن دهانه واژن را کامل می‌پوشاند. پزشک متخصص زنان و زایمان قادر است زمانی که دختر در مرحله نوجوانی است، اختلال پرده بکارت را تشخیص دهند.
چگونه تشخیص دهیم پرده بکارت هنوز سالم است یا خیر؟
علائم پارگی پرده بکارت ممکن است لکه بینی یا خونریزی خفیف، ناراحتی یا پوست قابل مشاهده در اطراف دهانه واژن باشد. در بیشتر موارد، پرده بکارت به طور طبیعی در طول زمان فشرده می‌شود. پس از پارگی، گاهی اوقات به داخل واژن برمی‌گردد یا به صورت یک فلپ (زائده) کوچک از پوست ظاهر می‌شود.
برای بررسی این‌که آیا پرده هنوز وجود دارد یا خیر؟ با استفاده از یک آینه می‌توان به معاینه و مشاهده پرده پرداخت. پرده به صورت یک تکه دستمال در اطراف قسمت پایین دهانه واژن قابل مشاهده است.
آیا تامپون می‌تواند هایمن را پاره کند؟
بله، تامپون می‌تواند پرده بکارت را پاره کند. پارگی با تامپون یک روش رایجی است و هایمن را تا حد پاره شدن ساییده می‌کنند. در بیشتر موارد، پارگی هایمن یک اتفاق یکباره نخواهد بود و به صورت تدریجی رخ می‌دهد و اگر فرد خونروش قاعدگی داشته باشد، ممکن است متوجه این پارگی نشود.
آیا داشتن رابطه جنسی برای اولین بار پرده بکارت را پاره می‌کند؟
پرده بکارت لزوماً در اولین باری که فرد رابطه جنسی را تجربه می‌کند، پاره نمی‌شود. هایمن ممکن است قبل از داشتن رابطه جنسی در اثر فعالیت‌های روزمره مانند ورزش‌های سنگین یا قرار دادن تامپون پاره شود. همچنین ممکن است در اولین رابطه جنسی پاره شود و طی رابطه دوم یا سوم این پرده پاره شود. اگر این اتفاق بیفتد ممکن است خروج خون و کمی درد احساس شود.
چه فعالیت‌هایی می‌تواند باعث پارگی هایمن شود؟
فعالیت‌های روزمره می‌تواند هایمن را از بین ببرد یا باعث پارگی آن شود. مهم است که بدانیم هایمن یک تکه بافت انعطاف‌پذیر است که به تدریج فرسوده می‌شود تا جایی که منجر به پارگی این پرده می‌شود. برخی از فعالیت‌های که می‌توانند پرده را پاره کنند عبارت هستند از:
- دوچرخه سواری
- ژیمناستیک
- اسب سواری
- ورزش شدید
- خودارضایی
- قرار دادن تامپون
- انجام معاینه لگن یا تست پاپ اسمیر
اگر ناحیه واژن با چیزی تماس پیدا کند، می‌تواند باعث پارگی پرده شود. این غیرمعمول نیست که زنان هیچ اطلاعی از زمان و چگونگی پاره شدن پرده بکارتشان نداشته باشند. این تجربه برای هر زنی متفاوت است.
سخن آخر
هایمن یک تکه بافت نازک در دهانه واژن هر زنی است و به دلیل این که در بسیاری از جوامع نشانگر فعالیت جنسی است، توجه زیادی را به خود جلب می‌کند. هایمن هر کس متفاوت است. برخی از افراد هنگام پاره شدن بکارت خونریزی و درد را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر هرگز خون و درد را احساس نمی‌کنند.