محاسبه تاریخ زایمان با توجه به شرایط و برخی فاکتورها، از جمله محاسبات تقریبی است؛ چرا که می‌تواند به شرایط، سوابق و فعالیت بدنی فرد باردار بستگی داشته باشد. در حال حاضر از جمله سوالاتی که بسیاری از افراد را در دوران بارداری و نیز پیش از آن، درگیر خود کرده است، مربوط به بحث تاریخ زایمان و تولد کودک است. این موضوع امروزه به دلیل توجه هر چه بیشتر افراد نسبت به تاریخ تولد نوزاد، اهمیت به مراتب بالایی پیدا کرده است.
از طرفی هم باید افزود که اطلاع و آگاهی زن باردار از تاریخ زایمان، می‌تواند تا حد زیادی از استرس او بکاهد و به برنامه ریزی خانواده جهت انجام مراسمات مختلف و انجام کارهای مربوطه کمک کند. از این رو، هدف ما در ادامه این محتوا، صحبت در رابطه با فرمول‌ها و شیوه‌های مختلف اطلاع از تاریخ زایمان مادر است.
فرمول کلی جهت محاسبه زمان زایمان
اولین روزِ آخرین پریود + ۷ روز – ۳ ماه + یکسال= زمان زایمان => با توجه به این محاسبه باید گفت که دوره بارداری هر فرد به طور تخمینی، ۲۸۳ روز است که حدودا ۴۰ هفته به طول می‌انجامد.
فرمولی که در رابطه با تاریخ تولد نوزاد مطرح شد، یک راهکار محاسبه تخمینی است که می‌تواند بر اساس برخی عوامل، تفاوت‌هایی پیدا کند. به طوری که اشتباه در محاسبات مربوط به تاریخ زایمان، از جمله رایج‌ترین مشکلاتی است که افراد با آن درگیر هستند. از این رو نمی‌توان به طور قطع در رابطه با وجود فرمول محاسبه دقیق تاریخ زایمان صحبت کرد.
با این حال اگر بخواهیم فرمول ذکر شده را تحلیل کنیم، باید گفت که این فرمول به‌گونه‌ای است که شما باید، تاریخ مربوط به اولین روز پایان آخرین دوره قائدگی خود را، با عدد ۷ جمع کرده و سپس ۳ ماه کم کرده و حاصل به دست آمده را یک سال جلو می‌برین. در این حالت می‌توانید به تاریخ تخمینی زمان زایمان خود پی ببرید.
به منظور درک بهتر، فرض کنید اولین روز از پایان آخرین دوره قائدگی، مربوط به تاریخ ۶ فروردین است. اگر به این تاریخ، یک هفته اضافه کنیم، تاریخ ۱۳ فروردین به دست می‌آید. حال باید ۳ ماه به عقب برگردیم که به تاریخ ۱۳ دی می‌رسیم. اینجا لازم است با توجه به سالی که در آن قرار دارید، به محاسباتی که به دست آورده‌اید، یک سال اضافه کنید. در نتیجه تاریخ تولد نوزاد با شرایط در نظر گرفته شده، به طور تخمینی مربوط به ۱۳ دی سال جاری خواهد بود.
نکته مهمی که در رابطه با این فرمول محاسباتی مطرح می‌شود. مربوط به داشتن پریود منظم است. این در حالی است که افراد ممکن است همواره به طور منظم و در تاریخ معین پریود نشوند. از این رو نمی‌توان این فرمول را برای کسانی که پریود نامنظم دارند، تعریف کرد.
راهکارهای دیگر برای تشخیص زمان تولد نوزاد
با توجه به اینکه در شرایطی چون داشتن دوره قائدگی نامنظم، امکان تشخیص دقیق و یا حتی تخمینی زمان زایمان وجود ندارد، راهکارهای رایج دیگری هم روی کار آمده‌اند که افراد می‌توانند از طریق آن‌ها، از زمان زایمان خود اطلاع پیدا کنند. سونوگرافی یکی از راهکارهای رایجی است که امروزه بسیاری از افراد از این طریق نسبت به تاریخ زایمان خود اطلاع پیدا می‌کنند. این شیوه دسترسی به زمان زایمان، برای افرادی که دوره‌های عادت ماهانه نامنظمی دارند و یا زمان اولین روز آخرین قاعدگی خود را فراموش کرده‌اند، یک راهکار ساده و قابل اعتماد است.
شاید بپرسید سونوگرافی چگونه می‌تواند اطلاعات درستی در رابطه با زمان زایمان و سن بارداری در اختیار افراد قرار دهند! در حقیقت باید چنین گفت که در روش اطلاع از زمان زایمان با استفاده از سونوگرافی، متخصص سونوگرافی با در نظر گرفتن پارامترهای به خصوصی، می‌تواند سن بارداری را برای افراد مشخص کند. اندازه‌گیری ابعادی از بدن جنین مثل اندازه‌گیری طول سر تا باسن جنین، قطر خاصی از سر جنین و مواردی از این قبیل، همگی به متخصص سونوگرافی در تشخیص سن بارداری کمک می‌کنند.
نکته مهمی که در رابطه با تشخیص سن بارداری به واسطه سونوگرافی مطرح می‌شود، مانند فرمول محاسبه تاریخ زایمان، در رابطه با دقت محاسبه است. در واقع محاسبه به واسطه سونوگرافی هم می‌تواند با برخی اشتباهات همراه باشد. با این وجود، بهتر است در نظر داشته باشید که دقت سونوگرافی در سه ماهۀ اول بارداری برای تخمین سن بارداری به مراتب بیشتر از سونوگرافی‌های مربوط به زمان‌های بعدی است.
محاسبه سن بارداری به واسطه آزمایش خون
از جمله راهکارهای دیگری که در تشخیص تاریخ زایمان موثر واقع می‌شود، مربوط به آزمایش خون است. همانطور که می‌دانید، آزمایش خون گنادوتروپین جفتی انسان (hCG)، همان آزمایشی است که در وهله اول برای اطلاع از بارداری توسط پزشک تجویز می‌شود. در واقع باید گفت که همین آزمایش می‌تواند از جمله راهکارهای دقیق برای تشخیص سن بارداری باشد.
هورمون hCG با بارداری از همان روز اول لقاح در بدن تولید می‌شود. در طول بارداری این هورمون به میزان معینی در بدن تولید شده و به این ترتیب میزان آن در خون فرد باردار افزایش پیدا می‌کند. اندازه‌گیری این هورمون در خون، همان راهکاری است که به تشخیص سن بارداری و حتی سن جنین کمک می‌کند.
جدا از مواردی که در رابطه با راهکارهای تشخیص سن و تاریخ زایمان مطرح شد، اندازه‌گیری دهانه رحم فرد باردار هم می‌تواند از دیگر مولفه‌های کمک کننده در راستای تشخیص سن بارداری باشد. به واسطه این دسته راهکارها و اطلاع از سن بارداری، افراد با توجه به طول مدت ۴۰ هفته‌ای که برای بارداری تعریف می‌شود، می‌توانند زمان زایمان را تخمین بزنند. با این حال، برخی عوامل و دلایل وجود دارند که مانع تشخیص درست می‌شوند.
دلایل اشتباه در تخمین تاریخ زایمان
در رابطه با زایمان و بارداری، عوامل و دلایل مختلفی وجود دارند که می‌توانند سبب اشتباه در محاسبات افراد شوند. به طوری که زایمان به تاخیر می‌افتد و یا اینکه زایمان زودرس رخ می‌دهد. از جمله شایع‌ترین و موثرترین دلایل تاخیر و یا زایمان زودرس، می‌توان به مواردی که در ادامه ذکر شده است، اشاره کرد:
•دلایل زایمان زودرس
بارداری دو یا چند قلو
استعمال دخانیات و الکل
ابتلا به انواع عفونت ها
ابتلا به دیابت و فشار خون بالا
بارداری در سن بالا
•دلایل تاخیر در زایمان
فرزند اول
سابقه حاملگی دیرتر از موعد
بچه پسر
شاخص توده‌ی بدن ۳۰ یا بیشتر، چاقی مفرط
در حالت کلی باید گفت که تاخیر در زایمان و یا زایمان زودرس، هر کدام به نحوی برای سلامت جنین و مادر خطرناک هستند و در مواردی می‌توانند به عنوان تهدید حیاتی برای مادر یا جنین تبدیل شوند. به همین دلیل این دسته از افراد، باید تحت مراقبت پزشک قرار بگیرند. از جمله خطراتی که می‌توان برای به تاخیر افتادن زایمان مطرح کرد، مربوط به افزایش وزن جنین در هنگام تولد است. البته این مسئله بیشتر می‌تواند برای زایمان طبیعی خطرناک واقع شود. به طوری که می‌تواند پارگی شدید واژن، عفونت و خونریزی بعد از زایمان را به همراه داشته باشد.
از طرفی زایمان زودرس هم می‌تواند عوارض مختلفی را برای نوزاد به همراه داشته باشد. در واقع به دلیل عدم تعریف زمان کافی برای رشد و تکامل بخش‌های نهایی جنین، عوارضی چون انواع مشکلات مغزی، مشکلات گوارشی، مشکلات تنفسی، مشکلات مربوط به خون، اختلالات متابولیسمی، اختلال در کنترل درست دمای بدن و ضعف سیستم ایمنی، همگی در میان عوارض ناشی از زایمان زودرس قرار می‌گیرند.
نکات مهم در دوران بارداری
با توجه به آنچه که تا اینجا در رابطه با تاریخ زایمان و دلایل و عوارض اشتباه در زمان تولد نوزاد گفته شد، برای اینکه یک بارداری ایمن و بی‌خطر را تجربه کنید، نیاز به توجه به برخی نکات در جهت تضمین سلامت مادر و نوزاد در دوران بارداری مطرح می‌شود.
در وهله اول باید توجه داشته باشید که لازم است تحت درمان و مراقبت مستقیم قرار بگیرید. به طوری که باید در دوران بارداری، تحت نظارت متخصص باشید تا شرایط جنین و مادر معاینه و کنترل شود. به علاوه حتما باید نسبت به سلامت جسمی و روانی خود توجه داشته باشید. از آنجایی که مشکلات روانی می‌توانند در بسیاری از موارد سبب به خطر افتادن مادر و یا جنین شوند، بهتر است در صورت داشتن استرس بالا و یا قرارگیری تحت تنش‌های عصبی بالا، در طول دوران بارداری خود علاوه بر متخصص زنان، به یک روان شناس هم مراجعه کنید.
از طرفی اگر قبلا سابقه هر گونه تاخیر در زایمان و یا زایمان زودرس را تجربه کرده‌اید، نباید نسبت به بارداری‌های بعدی خود بی‌توجه باشید. از این رو معاینه مرتب توسط متخصص زنان و زایمان، می‌تواند تا حد زیادی به بهبود شرایط در بارداری بعدی شما کمک کند. در حقیقت افرادی که سابقه این دست بارداری‌ها را داشته‌اند، قبل از بارداری‌های بعدی خود لازم است تحت مراقبت قرار بگیرند. پزشک متخصص زنان با در نظر گرفتن شرایط آن‌ها، می‌تواند با تنظیم رژیم اصولی و ارائه نسخه‌های درمانی، از بروز دوباره این اتفاقات جلوگیری کند.