تسکین کمر درد در دوران بارداری

بارداری می‌تواند زمان هیجان انگیزی برای مادران باردار باشد. اما همانطور که به دنیا آوردن کودک درهای جدید زیادی را به روی شما باز می‌کند، بارداری نیز می‌تواند احساسات جدید و گاهی ناراحت کننده را برای مادر باردار به وجود بیاورد. یکی از شایع ترین شکایات مادران در دوران بارداری، کمر درد و به طور خاص اسپاسم کمر است. بنا به گفته متخصصان زنان و زایمان، بارداری مانند طوفانی است که برای مادر ایجاد کمر درد و اسپاسم می‌کند. همچنین به طور کلی، بارداری می‌تواند زنان را در برابر اسپاسم عضلانی عمومی در هر نقطه از بدن، از جمله پشت و کمر، آسیب پذیرتر کند. در این مقاله در مورد اسپاسم پشت و کمر در حاملگی و نحوه تسکین کمر درد در بارداری صحبت می‌کنیم.

علت کمر درد در بارداری چیست؟

در مورد این که چرا اسپاسم و کمر درد زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، چند توضیح متفاوت وجود دارد. دلیل اول شاید واضح‌ترین علت آن باشد: افزایش وزن. بارداری می‌تواند باعث افزایش وزن قابل توجه زنان به خصوص در ناحیه شکم شود. این افزایش وزن، مرکز ثقل زن باردار را تغییر می‌دهد و معمولاً نحوه قرار گیری و وضعیت بدن او بسته به مرکز ثقل جدید متفاوت می‌شود.

اسپاسم پشت و کمر درد در بارداری اغلب تحریکاتی هستند که ایجاد درد و ناراحتی می‌کنند، ولی از نظر پزشکی بی ضرر به شمار می‌روند. اما گاهی اوقات، این دردها ممکن است نشانه برخی از مشکلات دیگر نیز باشند. در برخی از مواقع، درد ناشی از انقباضات رحمی به اشتباه به کمر درد و اسپاسم کمر تعبیر می‌شود. زیرا انقباضات رحمی می‌توانند باعث ایجاد و انتقال درد به کمر شوند.

بنابراین تشخیص این که آیا کمر درد شما در بارداری به دلیل انقباضات رحمی ایجاد شده است یا خیر، بسیار مهم است. زیرا انقباضات رحمی می‌توانند نشانه ای از زایمان زودرس باشند. توصیه می‌شود که اگر انقباضات رحمی شش بار یا بیش‌تر در عرض یک ساعت اتفاق افتاد، با یا بدون علائم هشدار دهنده اضافی، لازم است به دنبال کمک پزشکی باشید. در زایمان واقعی، انقباضات طولانی‌تر، شدیدتر و به هم نزدیک‌تر می‌شوند. گاهی اوقات، انقباضات فقط در قسمت پایین کمر احساس می‌شوند. این به این معنی است که دردی که تجربه می کنید ممکن است انقباض باشد. زمان بندی بین دردها را تحت نظر قرار دهید.

تغییرات هورمونی در دوران بارداری نیز باعث شلی رباط ها به خصوص در محل اتصال لگن و ستون فقرات می‌شوند. این به آماده شدن برای عبور کودک از کانال زایمان کمک می‌کند، اما می‌تواند منجر به بی ثباتی مفاصل و ایجاد کمر درد هم بشود.

سیاتیک که دردی ناشی از عصب سیاتیک است که کمر را از طریق باسن به پاها متصل می‌کند، می‌تواند به اشتباه به عنوان اسپاسم کمر نیز تشخیص داده شود. بنابراین در صورتی که کمر درد شما با پخش شدن درد در یک یا هر دو پا همراه است، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

چرا کمر درد در بارداری بسیار شایع است؟

یکی از شایع ترین شکایات در دوران بارداری کمر درد است. در واقع، تخمین زده می‌شود که بیش از نیمی از زنان درجاتی از درد کمر را در دوران بارداری تجربه می‌کنند. بیش‌تر کمر دردها مربوط به تغییرات فیزیکی از جمله هورمون‌ها، تغییر در مرکز ثقل و وضعیت بدن است که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد. متأسفانه، کمر درد معمولاً با پیشرفت بارداری بدتر می‌شود.

نحوه تسکین کمر درد در بارداری چگونه است؟

با توجه به توضیحات بالا، چگونه می‌توان اسپاسم و کمر درد بارداری را از بین برد یا دفعات آنها را کاهش داد؟ نحوه تسکین کمر درد در بارداری چگونه است؟ پیشنهاد می‌کنیم که برای تسکین کمر درد در بارداری، وقتی احساس کمر درد می‌کنید برای مدت‌های کوتاه (زیر ۱۰ دقیقه) روی کمر خود پک گرم یا سرد قرار دهید.

ریلکسیشن و ماساژ درمانی نیز می‌توانند برای تسکین کمر درد در بارداری بسیار مفید باشند. پیش از دریافت ماساژ، لازم است پرس و جو کنید و مطمئن شوید که ماساژ درمانگر شما گواهی نامه مخصوص حاملگی و تجهیزات مناسب برای مادران باردار را دارد یا خیر. همچنین طب سوزنی می‌تواند برخی از ناراحتی‌های ناشی از اسپاسم کمر را کاهش دهد.

نرمش‌های کششی نیز می‌توانند اسپاسم پشت را کاهش دهند و باعث تسکین کمر درد شوند. اما مادران باردار باید با احتیاط نرمش‌ها را انجام دهند. توصیه می‌شود که نرمش‌ها را ساده و سبک نگه دارید و با برخی از حرکات مثل بالا بردن پا در حالت خوابیده شروع کنید. کشش بیش از حد عضلات پشت می‌تواند اسپاسم و کمر درد را تشدید کند و حتی منجر به ناراحتی بیش‌تر شود.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) سالهاست که توسط فیزیوتراپیست‌ها استفاده می‌شود. متخصصان زنان زایمان از این روش به عنوان یک روش غیر تهاجمی برای کنترل و تسکین درد زایمان استفاده می‌کنند. امروزه مشخص شده است که تحریک الکتریکی عصب از راه پوست یک روش درمان امن و ارزان برای تسکین کمر درد در اواخر بارداری به شمار می‌رود. واحدهای TENS برای خرید در واحدهای یک بار مصرف و قابل شارژ در دسترس هستند.

متخصصان زنان و زایمان در مورد درمان و تسکین کمر درد در بارداری با استفاده از دارو هشدار می‌دهند و توصیه می‌کنند از دارو برای کنترل درد استفاده نکنید. زیرا اکثر داروها را نمی‌توان به طور ایمن در دوران بارداری استفاده کرد.

اسپاسم و کمر درد در دوران بارداری معمولاً فقط ناراحت کننده است و دلیلی برای احساس خطر در مورد آن وجود ندارد. در صورتی که کمر درد شما مکرر یا دردناک شد، حتما با پزشک خود در رابطه با آن مشورت کنید.

چه نکاتی را برای تسکین کمر درد در بارداری رعایت کنیم؟

شما در بسیاری از موارد می‌توانید از بروز کمر درد در دوران بارداری پیشگیری کنید یا آن را تسکین دهید. در ادامه نکاتی را برای کمک به تسکین کمر درد در بارداری برای شما قرار می‌دهیم:

وضعیت بدنی مناسب داشته باشید

به مرور که کودک شما رشد می‌کند، شکم شما بزرگ‌تر می‌شود و مرکز ثقل شما به جلو انتقال می‌یابد. برای جلوگیری از خم شدن به سمت جلو، می‌توانید با تکیه دادن به سمت عقب وضعیت بدن خود را کنترل کنید. این کار می‌تواند عضلات کمر را تحت فشار قرار دهد و به تسکین کمر درد در دوران بارداری نیز کمک کند. این اصول وضعیت بدنی مناسب را در ذهن داشته باشید:

• صاف و بلند بایستید.
• سینه خود را بالا نگه دارید.
• شانه‌های خود را عقب نگه دارید و عضلات خود را آرام ریلکس کنید.
• پاهای خود را به شکلی نگه ندارید که زانوهای شما به سمت عقب تمایل داشته باشد. در ایستادن در حالت طبیعی، زانوهای شما کمی جلوتر از ساق پا قرار می‌گیرد.

هنگامی که می ایستید، به یک تکیه گاه مناسب مانند یک پایه راحت و پهن تکیه کنید. اگر مجبور هستید برای مدت طولانی بایستید، یک پا را روی یک چهار پایه کوتاهی قرار دهید و برای استراحت مکرر وقت بگذارید.

وضعیت بدن مناسب به معنای نشستن با احتیاط نیز می‌باشد. یک صندلی را انتخاب کنید که از کمر شما حمایت کند و به آن تکیه کنید یا یک بالش کوچک در پشت کمر خود قرار دهید.

وسایل مناسب تهیه کنید

کفش‌های پاشنه کوتاه و نه صاف، با قوس مناسب بپوشید. از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند که می‌توانند تعادل شما را بیش‌تر به سمت جلو متمایل کنند و باعث زمین خوردن شما شوند، خودداری کنید.

همچنین ممکن است به بستن کمربند بارداری فکر کنید. اگرچه تحقیقات در مورد میزان تاثیر بستن کمربندهای بارداری محدود است، اما بنا به تجربه، بسیاری از زنان اعتقاد دارند که این کمربندها وزن شکم را حمایت می‌کنند و کمر درد در دوران بارداری را تسکین می‌دهند.

اجسام را به درستی بلند کنید

هنگام بلند کردن یک جسم کوچک، ابتدا چمباتمه بزنید و سپس با پاهای خود بلند شوید. برای برداشتن چیزها از کمر خم نشوید یا مستقیم دولا نشوید تا آن را بردارید. دانستن محدودیت‌های بدن خود نیز مهم است. اگر به کمک احتیاج داشتید به دیگران بگویید.

همچنین از فعالیت‌هایی که کمر را تحت فشار قرار می‌دهند، مانند بلند کردن و جابجایی اجسام سنگین خودداری کنید.

به پهلو بخوابید

به پهلو بخوابید و برای خوابیدن به پشت دراز نکشید. در هنگام خوابیدن، یک یا هر دو زانوی خود را به صورت خم شده نگه دارید. استفاده از بالش‌های بارداری یا بالش‌های حمایتی بزرگ را برای بین زانوهای خم شده، زیر شکم و پشت خود در نظر بگیرید.

استفاده از گرما، سرما یا ماساژ را برای تسکین کمر درد در بارداری امتحان کنید

در حالی که شواهد علمی که نشان دهند این موارد برای تسکین کمر درد در بارداری مفید هستند محدود می‌باشند، اما شما می‌توانید از ماساژ استفاده کنید، پد گرم یا کیسه یخ روی کمر خود قرار دهید. این کارها بنا به تجربه بسیاری از مادران باردار ممکن است به تسکین اسپاسم و کمر درد کمک کنند.

فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود بگنجانید

فعالیت بدنی منظم می‌تواند کمر شما را قوی نگه دارد و ممکن است کمر درد را در دوران بارداری تسکین دهد. با تأیید پزشک می‌توانید فعالیت‌های ملایمی مانند پیاده‌روی یا ورزش در آب را امتحان کنید. یک فیزیوتراپ همچنین می‌تواند حرکات کششی و تمریناتی را به شما توصیه کند که ممکن است به کنترل درد شما کمک کنند.

همچنین ممکن است برای تسکین کمر درد خود در بارداری، نرمش‌های کششی انجام دهید. برای مثال، بر روی دست‌ها و زانوهای خود قرار بگیرید. به طوری که سر شما در راستای پشت باشد. شکم خود را به صورتی به عقب حرکت دهید که پشت شما کمی گرد شود. چند ثانیه در این حالت بمانید؛ سپس شکم و کمر خود را شل کنید و کمر خود را تا حد امکان صاف نگه دارید. این حرکت را به تدریج تا ۱۰ بار تکرار کنید. از پزشک خود در مورد سایر تمرینات کششی که می‌تواند به شما توصیه کنند نیز سوال بپرسید.

برنامه های فیزیوتراپی بر اصلاح وضعیت نامناسب بدن، همراه با افزایش دامنه حرکتی، انعطاف پذیری و قدرت عضلانی تمرکز دارند.

یوگای دوران بارداری را انجام دهید

یوگا، یک نوع نرمش قدرتی و انعطاف‌ پذیری مبتنی بر حرکت، یکی از محبوب‌ترین تکنیک‌ها برای تسکین کمر درد بارداری به شمار می‌رود. یوگای پره ناتال یکی از انتخاب‌های برتر در میان زنان باردار است که کمر، ماهیچه‌ها، مفاصل و اعصاب آن‌ها زیر وزن بارداری دچار آسیب می‌شود. تمرین‌های یوگا در دوران بارداری می‌تواند به بهبود وضعیت بدن کمک کند و با افزایش قدرت و تسکین درد به بدن به صورت فیزیکی به آماده شدن برای فرآیند زایمان کمک کند.

یوگا در دوران بارداری همچنین با تمرینات تنفسی عمیق و آگاهانه می‌تواند باعث تقویت و توانمند سازی عاطفی شود و با استرس مقابله می‌کند. به علاوه، تمرین منظم یوگا می‌تواند به شما کمک کند بهتر بخوابید و ذهن و ماهیچه‌هایتان را آرام کنید.

دارو مصرف کنید

برای تسکین کمر دردهای معمولی که گاه به گاه اتفاق می‌افتند، مصرف استامینوفن در دوران بارداری به طور کلی مجاز در نظر گرفته می‌شود. اما حتماً از مصرف ایبوپروفن و سایر داروهای مسکن خودداری کنید (مگر اینکه پزشک متخصص زنان بگوید استفاده از آن‌ها فاقد مشکل است) زیرا با مصرف این داروها، خطر کاهش مایع آمنیوتیک و مشکلات قلبی برای کودک شما وجود دارد.

درمان‌های مکمل را در نظر بگیرید

طب سوزنی یک تکنیک پزشکی آسیای شرقی است که در آن سوزن های بسیار ظریفی در نقاط خاصی روی بدن قرار می‌گیرند. تحریک این نقاط طب سوزنی، چه از طریق وارد کردن سوزن یا طب فشاری (تکنیکی که در آن پزشک به جای سوزن از انگشتان استفاده می‌کند) می تواند به بهبود هضم، افزایش سطح انرژی و تسکین تهوع صبحگاهی، سردردهای میگرنی و کمر درد کمک کند.

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که طب سوزنی ممکن است کمر درد را در دوران بارداری تسکین دهد. درمان کایروپرکتیک ممکن است درد برخی از زنان را نیز تسکین دهد. با این حال، تحقیقات بیش‌تری در این زمینه مورد نیاز است. در صورتی که در حال بررسی یک درمان مکمل هستید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. همچنین حتما به پزشک کایروپرکتیک یا طب سوزنی بگویید که باردار هستید. مطالعات علمی، رابطه بین طب سوزنی و تسکین کمر درد در بارداری را نشان می‌دهند و بسیاری از مردم به اثربخشی آن قسم می خورند. با این حال، طب سوزنی باید به درستی انجام شود تا از عوارض جانبی ناخواسته مانند حالت تهوع، سردرد، و تحریک بیش از حد که می تواند باعث زایمان شود، جلوگیری شود.

ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که طب سوزنی برای شما مناسب است و سپس یک درمانگر خبره که تجربه کار با افراد باردار را دارد پیدا کنید.

بدانید چه زمانی باید با پزشک خود مشورت کنید

در صورتی که در دوران بارداری کمر درد شدید یا کمر دردی دارید که بیش از دو هفته طول می‌کشد، با پزشک خود صحبت کنید. او ممکن است داروهایی مانند استامینوفن (تیلنول، سایر داروها) یا درمان‌های دیگر را توصیه کند. به خاطر داشته باشید که کمر درد در دوران بارداری ممکن است نشانه زایمان زودرس یا عفونت دستگاه ادراری نیز باشد. اگر در دوران بارداری کمر درد دارید که با خونریزی واژن، تب یا سوزش در هنگام ادرار همراه است، توصیه می‌کنیم فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

سخن آخر

پیشگیری و تسکین کمر درد برای جلوگیری از آسیب و کاهش احتمال کمر درد طولانی مدت یا مزمن از اهمیت بسیاری برخوردار است. از آنجایی که کمر درد در بارداری ممکن است نشانه مشکلات جدی تری مانند زایمان زودرس باشد، اگر علائم شدید باشند یا بیش از ۲ هفته طول بکشند، توصیه می‌کنیم در این رابطه با پزشک خود صحبت کنید.