چگونه کودک خود را تشویق کنیم که از نظر فیزیکی فعال باشد؟

ترغیب کودکان به فعالیت ورزشی؛ نه به بازی‌های کامپیوتری

از فواید ورزش کردن برای کودکان بسیار گفتند و بسیار شنیده‌اید. ورزش سلامت روح و جسم را تضمین می‌کند. با آن که فواید ورزش کردن و داشتن فعالیت جسمی برهمگان عیان است اما جوامع امروزی بشدت درگیر معضلات مربوط به کم‌تحرکی هستند. والدین دلسوز و مسئولیت‌پذیر با درک اهمیت ورزش کردن همواره به فکر راهکارهایی برای تشویق و ترغیب کودک به انجام فعالیت بدنی و ورزش کردن هستند اما با توجه به سبک زندگی امروزی این کار، امری خطیر و دشوار است. در این مقاله سعی می‌کنیم تا شما را یاری کنیم تا کودکان فعال‌تر و سالم‌تری داشته باشید. به کارگیری اصولی که در این مقاله آمده است شما را به عنوان والدینی مدبر و مسئولیت‌پذیر کمک خواهد کرد تا سلامت جسم و روح کودک‌تان را با انجام فعالیت بدنی ضمانت کنید.

چگونه کودک خود را تشویق کنیم که از نظر فیزیکی فعال باشد؟

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی بزرگترین معضل جوامع امروزی کم‌تحرکی و چاقی در بین کودکان و نوجوانان است. پیشرفت تکنولوژی زندگی امروزی را آسان‌تر کرده است و باعث شده تا افراد در زندگی روزمره کمتر تحرک داشته باشند. امروزه افراد با یک کلیک روی صفحه موبایل یا لپ‌تاپ خود بسیاری از اموری را که پیشتر باید ساعت‌ها برای انجام آن وقت صرف می‌شد در کسری از ثانیه انجام می‌دهند. این سطح از فناوری نوعی شتابزدگی و تعجیل در انجام امور را به افراد جامعه تحمیل کرده است تا جایی که افراد برای فعالیت‌های روزانه از فناوری‌های روز استفاده می‌کنند تا از روند پرشتاب جامعه جا نمانند. امروزه دیگر کمتر کسی به بانک مراجعه می‌کند تا قبوض آب و برق خود را پرداخت کند و کمتر شاهد این هستیم که کسی با دوچرخه به محل کار خود برود. این تغییر فاحش در سبک زندگی سبب شده است تا بسیاری از افراد مبتلا به کم تحرکی و چاقی شوند. این موضوع به خصوص در مورد کودکان بیشتر نگران‌کننده است.

فواید داشتن فعالیت جسمی و ورزش برای کودکان

داشتن فعالیت جسمی مستمر و منظم برای سلامت کودکان بسیار مهم است. کودکانی که ورزش می‌کنند از تناسب اندام برخوردار هستند و بنابراین اعتماد به نفس بالاتری دارند. ورزش کردن سبب می‌شود روند رشد در کودکان به صورت منطقی و مطلوبی ادامه یابد. استخوان‌های کودکان طی فعالیت جسمی محکم می‌شوند. ورزش باعث ایجاد شور و نشاط در کودکان می‌شود. کودکانی که ورزش می‌کنند خواب بهتر و باکیفیت‌تری دارند. ورزش کردن سبب می‌شود تا کودکان در حل مسئله و برخورد با مشکلات صبورتر و ساعی‌تر باشند. کودکانی که ورزش می‌کنند کمتر پرخاشگری می‌کنند و آرامش بیشتری دارند. ورزش کردن از ابتلا کودکان به بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های قلبی – عروقی پیشگیری می‌کند. کودکانی که ورزش می‌کنند پوست سالم و شادابی دارند و … آنقدر فواید ورزش کردن زیاد است که هرچه بگوییم کم گفته‌ایم. لذا با توجه به اهمیت ورزش و داشتن فعالیت جسمی، والدین باید توجه ویژه‌ای به مقوله ورزش داشته باشند و کودکان را به انجام فعالیت ورزشی تشویق کنند. در این مقاله روش‌های موثر برای ترغیب کودکان به فعالیت جسمی را با شما درمیان می‌گذاریم. این روش‌ها ساده و کاربردی هستند و به کار بستن آن‌ها برای اکثر والدین میسر است.

الگوی مناسبی برای فرزندان‌تان باشید

اولین و مهم‌ترین نکته این است که الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید. کودکان به آنچه شما می‌گویید عمل نمی‌کنند بلکه به آنچه شما انجام می‌دهید و آن‌ها مشاهده می‌کنند، عمل خواهند کرد. اگر فرد کم‌تحرکی هستید تنبلی را کنار بگذارید و بخاطر فرزندتان هم که شده فعالیت بدنی را در زندگی روزمره خود جای دهید. تربیت فرزندتان و ترغیب او به ورزش فرصت مناسبی برای شما هم هست تا سبک زندگی‌تان را اصلاح کنید. بعد از ۱۵ دقیقه تماشای تلویزیون از جای خود بلند شوید و چند حرکت ساده کششی انجام دهید، خواهید دید که کودک‌تان تحت‌تأثیر شما فوراً آن حرکات را تکرار خواهد کرد. بتدریج چنین رفتاری در ذهن کودک نهادینه خواهد شد و یاد خواهد گرفت که از نشست‌های مکرر و طولانی خودداری کند و گاهی از جای خود بلند شود و چند حرکت ورزشی انجام دهد. تحقیقات نشان داده است که اشتیاق کودکان برای ورزش در والدینی که ورزش می‌کنند بیشتر از کودکانی است که والدین آن‌ها نسبت به ورزش کردن بی‌تفاوت هستند. کودکان بیش از آنچه که فکر می‌کنید از شما الگوبرداری می‌کنند الگوی مناسب و ورزشکاری برای آن‌ها باشید. به ورزش کردن اهمیت بدهید، برای ورزش زمان مشخصی تعیین کنید، لباس و کفش ورزشی بپوشید، همیشه یک بطری آب همراه داشته باشید. کودک‌تان از شما یاد خواهد گرفت بنابراین به تقلید از شما با یک گرمکن ورزشی، کتونی و بطری آب ورزش خواهد کرد.

با کودک‌تان مسابقات ورزشی تماشا کنید

علاوه بر این که لازم است کنار فرزندتان ورزش کنید لازم است از فواید ورزش کردن نیز برای او صحبت کنید. اهمیت ورزش بر سلامت بدن را برای کودک خود تشریح کنید. داستان‌های جذاب از زندگی ورزشکاران را برای فرزندتان تعریف کنید. با او به تماشای مسابقات ورزشی بنشیند تا علاقه او را به ورزش بیشتر کنید. از او درباره ورزش مورد علاقه‌اش سوال کنید و برای کشف علاقه و استعداد او ورزش‌های مختلف را با او تمرین کنید.

فرصت‌طلب باشید

اینکه یک برنامه ورزشی مناسب و منظم برای کودکان طرح‌ریزی کنید، کار عاقلانه و منطقی است اما همیشه مترصد این باشید که کودک‌تان را به تحرک و فعالیت جسمی ترغیب کنید. همیشه یک توپ در صندوق عقب ماشین داشته باشید تا اگر به محیطی رفتید که امکان بازی مهیا بود با فرزندتان یک بازی هیجان‌انگیز انجام دهید. اگر با کودک خود به خرید یا پیاده‌روی می‌روید این پیاده‌روی را فعال‌تر کنید مثلاً از او بخواهید بدون این که پایش را روی خط‌های موزاییک کفپوش خیابان بگذارد، گام‌های خود را تنظیم کند یا از او بخواهید تا به صورت زیگزاگ روی موزاییک‌ها بپرد. لی‌لی کردن بخشی از مسیر نیز می‌تواند یک فعالیت مفید و موثر باشد. تا جایی که امکان دارد فعالیت‌ها را پرتحرک و هدفمند کنید مثلاً اگر قرار است با لی‌لی کردن بخشی از مسیر را طی کند از او بخواهید یکبار با پای راست این فعالیت را انجام دهد و یکبار با پای چپ. این فعالیت را مثل یک بازی مفرح انجام دهید. کودکان دوست دارند تا با افراد بزرگتر از خود مسابقه بدهند. با آن‌ها مسابقه دهید و نگران طرز فکر دیگران نباشید. این فعالیت‌ها شما را هم سرکیف خواهد آورد. از بودن در کنار کودک‌تان نهایت استفاده را ببرید، به او تنفس عمیق و الگوی درست نفس کشیدن را بیاموزید. روی چمن پارک بنشینید و از او بخواهید دستش را روی شکم شما بگذارد حالا نفس عمیق بکشید، حالا از او بخواهید که این کار را تکرار کند و شما دست خود را وری شکم و قسه‌سینه او بگذارید. لمس کودک احساس آرامش را در او ایجاد خواهد کرد. برای حسن ختام روی چمن‌ها دراز بکشد و او را مورد نوازش قرار دهید و یا با قلقلک دادن او را وادار به تحرک بیشتر کنید.

نه به موبایل؛ نه به بازی‌های کامپیوتری

اگر جزو آن دسته از والدینی هستید که برای خلاص شدن از شر نق زدن‌های کودک‌تان گوشی موبایل را دست او می‌دهید متاسفانه باید گفت بزرگترین ظلم را در حق کودک‌تان می‌کنید. عادت کردن به استفاده از گوشی موبایل باعث می‌شود تا کودک دیگر تمایلی به انجام فعالیت بدنی از خود نشان ندهد. بازی‌های کامپیوتری جذابیت‌های بصری زیادی دارند فراموش نکنید که کودکان به سرعت معتاد این بازی‌ها خواهند شد. منع کردن کودکان از انجام بازی‌های کامپیوتری و اپلیکیش‌های مختلف نه تنها امکان‌پذیر نیست بلکه ممکن است باعث سرخوردگی کودکان شود؛ فراموش نکنید دوستان کودک شما قطعاً بازی‌های کامپیوتری انجام می‌دهند بنابراین کودک به هنگام مصاحبت با همسلان ممکن است حس متفاوت بودن داشته باشد و این حس کودک شما را آزار خواهد داد. برای کودک مقرراتی تعیین کنید تا در بازه زمانی مشخص حق استفاده از موبایل یا رایانه را داشته باشد.

فعالیت‌های جسمی متنوع و مفرح انجام دهید

اصرار کردن به ورزش و فعالیت بدنی به خصوص برای کودکانی که تا پیش از این سابقه فعالیت جسمی نداشته‌اند ممکن است آزاردهنده باشد. اگر کودک تا پیش از این فعالیت بدنی نداشته، باید ورزش را بتدریج وارد برنامه روزانه او بکنید. به علایق کودک خود توجه کنید همه کودکان قرار نیست به فوتبال و کشتی علاقه داشته باشند و فوتبالیست و کشتی‌گیر شوند. ممکن است در مشورت با پزشک متخصص کودک‌تان و بررسی ناهنجاری‌های اسکلتی، پزشک انجام یک ورزش خاص را برای کودک‌تان توصیه کند در چنین شرایطی ورزش را به یک دستورالعمل پزشکی بدل نکنید. مفرح بودن فعالیت جسمی را درنظر بگیرید و تا جایی که ممکن است این فعالیت را شاد و هیجان‌انگیز کنید. برای تشویق کودک به انجام فعالیت‌های جسمی این فعالیت‌ها را متنوع کنید. گاهی از تجهیزات ورزشی کمک بگیرید مثلاً از توپ یا راکت استفاده کنید. گاهی برای ورزش کردن به یک پارک دورتر از منزل بروید. از فشار آوردن زیاد به کودک به هنگام فعالیت ورزشی جداً خودداری کنید. فشار زیاد تمرین ورزشی ممکن است به جسم و روح کودک آسیب برساند و او را از ورزش کردن خسته و کلافه کند. تفاوت کودکان را با هم درنظر بگیرید اگر کودکی می‌تواند ۲۰ دقیقه با سرعت دوچرخه‌سواری کند شاید کودک شما فقط ۱۰ دقیقه بتواند این کار را بکند در عوض شاید کودک شما در فعالیت دیگری موفق‌تر از سایرین عمل کند.

کودکان را در انجام امور منزل مشارکت دهید

شاید ساده‌ترین روش برای ترغیب کودکان به فعالیت بدنی تشویق و ترغیب کودکان به مشارکت در انجام امور منزل است. مشارکت در امور منزل علاوه بر تحرک بدنی، حس مسئولیت‌پذیری کودک را نیز بالا خواهد برد. ممکن است کودک برای انجام امور منزل همکاری نکند اینجاست که درایت مدبرانه شما به عنوان والدین کودک به کار خواهد آمد. هرگز از زور و تهدید برای ترغیب کودک به انجام کارهای خانه استفاده نکنید بلکه طوری رفتار کنید که کودک دریابد مشارکت در امور منزل وظیفه همه اعضا خانواده است. در مواردی می‌توانید برای کودک پاداش در نظر بگیرید تا فعالیت او را بیشتر و مستمر کنید. از کودک خود بخواهید گلدان‌ها را آب دهد یا در جارو کردن حیاط به شما کمک کند. در یک روز تعطیل با کودک به انباری بروید و انباری را با کمک هم مرتب کنید. از او بخواهید تا در چیدن میز غذا به شما کمک کند. از کودک خود درخواست کنید تا خریدهای منزل را از کیسه خارج کند و آن‌ها را در قفسه‌های مربوطه بچیند. از او بخواهید تا شما را در بیرون بردن زباله‌ها از منزل همراهی کند، طی این فعالیت می‌توانید به جای استفاده از آسانسور از پله‌ها استفاده کنید. مرتب کردن اتاق کودک را به عهده خودش بگذارید. توجه داشته باشید نوع فعالیت‌هایی که برای کودک انتخاب می‌کنید باید متناسب با سن کودک باشد و باید همواره روی کار او نظارت کنید.

دوستان مناسب برای فرزندتان انتخاب کنید

سعی کنید با خانواده‌هایی معاشرت کنید که شاد و فعال هستند. کودکان روی هم تأثیر زیادی می‌گذارند. داشتن دوستانی که همواره در حال بازی کردن با گوشی موبایل هستند قطعاً کودک شما را نیز به این سمت و سو سوق خواهد داد. معاشرت با خانواده‌هایی که تعطیلات آخر هفته کوه‌پیمایی می‌کنند شما را نیز ترغیب می‌کند تا آخر هفته‌های فعال‌تر و بانشاط‌تری را تجربه کنید. در گردهمایی‌های دوستانه می‌توانید یک مسابقه ورزشی کوچک بین دوستان کودکان‌تان ترتیب دهید تا کودک‌تان هم ورزش کند، هم هیجانات خود را تخلیه کند و هم فعالیت گروهی و تیمی را بیاموزد.

کودک را خود را در کلاس‌های ورزشی ثبت‌نام کنید

حضور در کلاس‌های ورزشی انگیزه مضاعفی برای فعالیت به کودک شما خواهد داد. تحقیقات نشان داده است که اثرات ورزش گروهی چندین برابر بیشتر از انجام ورزش به صورت انفرادی است. در ضمن شرکت در کلاس‌های ورزشی برنامه ورزشی و فعالیت جسمی کودک را منظم خواهد کرد و بدین ترتیب کودک خواسته و ناخواسته مجبور به فعالیت بدنی می‌شود. کودکانی که در تیم‌های ورزشی فعالیت می‌کنند روحیه همکاری بیشتری دارند و اجتماعی‌تر هستند. باز هم تاکید می‌کنیم که در انتخاب نوع ورزش علاقه کودک را در نظر بگیرید. اگر کودک از یک فعالیت ورزشی دلزده شود ممکن است دیگر به سختی تن به ورزش کردن بدهد. حتماً محیط ورزشگاه و باشگاه ورزشی کودک‌تان بررسی کنید و از ایمنی و شرایط مطلوب آن اطمینان حاصل کنید. به هنگام ثبت‌نام کودک در کلاس‌های ورزشی به رده سنی کودک خود توجه کنید اگر هم‌بازی‌های او هم‌سن و سال کودک شما نیستند کلاس او را عوض کنید. فعالیت با هم‌سالان بسیار مهم است. اگر هم‌بازی‌های کودک از او کوچکتر باشند ممکن است نوع فعالیت ورزشی برای او بسیار ساده باشد و او را به زودی خسته و کسل کند؛ اگر هم‌بازی‌های او بزرگتر باشند ممکن است جسارت و شهامت او در انجام فعالیت ورزشی خدشه‌دار شود چرا که بزرگتر ممکن است در انجام برخی فعالیت‌ها از او موفق‌تر عمل کنند و این باعث سرخوردگی او شود. برای ثبت‌نام در کلاس‌های ورزشی به عادات روزمره و سبک زندگی کودک‌تان توجه کنید. برخی کودکان صبح‌ها خوش‌خلق‌تر و بانشاط‌تر هستند و برخی دیگر بعدازظهرها. قرار نیست همه کودکان صبح زود ورزش کنند، عادات و سبک زندگی افراد با هم متفاوت است.

حتی لاغرها هم باید ورزش کنند

برخی از والدین تصور می‌کنند که چون کودک‌شان لاغر و نحیف است نیاز به انجام تحرک ندارد و گمان می‌کنند ورزش کردن کودک‌شان را بیش از پیش لاغر می‌کند. این تصور کاملاً اشتباه است. ورزش کردن موجب تناسب اندام خواهد شد. اگر کودک شما چاق است ورزش کردن او را لاغر خواهد کرد و اگر کودک شما لاغر است ورزش کردن باعث حجیم شدن عضلاتش خواهد شد. در ضمن نباید تصور کرد اصرار متخصصان به داشتن تحرک فقط مبارزه با چاقی است همانطور که در ابتدای این مقاله در خصوص فواید ورزش کردن نیز گفته شد ورزش موجب نشاط می‌شود، به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند و سطح ترشح هورمون‌ها را تنظیم می‌کند. چه بسا کودکانی که چاق نیستند اما به دلیل نشستن‌های طولانی مدت و بازی با موبایل دچار ناراحتی‌های اسکلتی، گردن درد و ضعف بینایی هستند. هدف از داشتن فعالیت جسمی بهره‌مندی از تمام فواید ورزش کردن و اصلاح سبک زندگی است.