استرس والدین همان نگرانی و اضطراب بیش از حد در مورد سلامت کودک است که برخی از والدین آن را تجربه می‌کنند. این نگرانی برای افرادی که تازه پدر و مادر شده‌اند، نسبتاً رایج است و بسیاری از افراد تا حدی آن را تجربه می‌کنند.
این که والدین، به ویژه پدر و مادری که برای اولین بار نوزاد خود را به خانه می‌آورند، در مورد چیزهایی احساس اضطراب کنند، معمولاً قابل انتظار است. به عنوان مثال، ممکن است نگران این باشند که آیا نوزاد آنها بیش از حد می‌خوابد یا به اندازه کافی غذا می‌خورد؟ بنابراین زمانی که شما والدین تازه وارد هستید، اگر نوزاد بیش از حد گریه کند یا هر اتفاق کوچک دیگر می‌تواند مشکل بزرگی به نظر برسد.
خوشبختانه استرس والدین اغلب در نهایت از بین می‌رود یا حداقل با گذشت زمان بهتر می‌شود و پدر و مادر به مرور زمان، تجربه بیش‌تری در مورد کودک خود به دست می آورند؛ به خصوص زمانی که چند فرزند دیگر هم داشته باشند.
استرس والدین احساسی است که بسیاری از والدین جدید آن را تجربه می‌کنند؛ اما این نگرانی در نهایت با به دست آوردن تجربه و احساس راحتی و اطمینان بیش‌تر در نقش خود به عنوان مراقب کم‌تر می‌شود.
زمانی که استرس والدین شدید یا طولانی مدت باشد، می‌تواند بر توانایی و عملکرد والدین اثر منفی بگذارد، ایجاد ناراحتی کند و ممکن است خطر ابتلا به اختلال اضطراب را در کودک افزایش دهد.
با این که چنین احساساتی می‌توانند چالش برانگیز باشند، اما راه حل‌های کمکی و درمان حرفه‌ای در این زمینه وجود دارند که می‌توانند به رفع اضطراب شما کمک کنند.
علائم اضطراب والدین
علائم و نشانه‌های اضطراب والدین شامل موارد زیر می‌باشند:
- هر زمان که از فرزند خود جدا می‌شوید، بسیار مضطرب می‌شوید.
- اغلب تصور می‌کنید که کودک به کمک شما نیاز دارد.
- محافظت بیش از حد و تلاش برای حفظ کودک در برابر موقعیت‌هایی که باعث ترس می‌شوند.
- زمان زیادی را صرف نگران بودن در مورد اتفاقی برای فرزندتان می‌کنید.
- جست‌وجوی مداوم آنلاین یا خواندن کتاب برای پاسخ به سوالات والدین، سلامت یا رشد مرتبط با نگرانی‌های شما
- تخمین بیش از حد احتمال تصادف یا صدمه به کودک شما
- نادیده گرفتن نیازهای خود، زیرا درگیر نگران بودن در مورد فرزندتان هستید.
- اغلب در حضور فرزندتان در مورد نگرانی‌های خود با دیگران صحبت می‌کنید
چنین علائمی با علائم دیگر اضطراب از جمله بی قراری، خستگی، تحریک پذیری، دردهای عضلانی و مشکلات خواب همراه است.
اضطراب یکی از شایع ترین مشکلات سلامت روان برای بزرگسالان ایالات متحده است که تقریباً ۳۱.۱٪ از افراد بالای ۱۸ سال را در مقطعی از زندگی خود تحت تأثیر قرار می‌دهد.
استرس والدین شامل ترس و اضطراب بیش از حد در مورد سلامت جسمی، اجتماعی، عاطفی یا شناختی کودک است. والدین ممکن است نگران چیزهایی مانند بیماری، نقاط عطف و مراحل رشد، دوستی، قلدری و عملکرد کودک در مهد کودک یا مدرسه باشند.
با این که استرس والدین در پدر و مادران با نوزادان تازه متولد شده شایع‌تر است، استرس والدین می‌تواند بر افراد دارای فرزند در هر سنی تاثیر بگذارد.
علل شایع استرس والدین
برخی از والدین همچنان اضطراب دارند و در مورد برخی موارد احساس استرس می‌کنند. مثلاً اگر فرزندشان کارهای زیر را انجام دهد، نگران می‌شوند:
- کودک مراحل رشد خود را به موقع می‌گذراند یا نه.
- زمان زیادی را در مهدکودک و خارج از خانه می‌گذراند.
- دوستان کافی دارد یا نه.
- در معرض مواد شیمیایی بیش از حد در محیط مانند BPA، فتالات‌ها، VOCs، جیوه یا دود دست دوم است.
- نمرات به اندازه کافی خوب می‌گیرد یا نه.
- ورزشکار خوبی است یا نه.
- غذاهای مغذی نمی‌خورد و اضافه وزن دارد.
- در مدرسه مورد آزار و اذیت قرار بگیرد.
این دسته از والدین با وجود همه مطالبی که ممکن است در اینترنت بخوانند، حتی می‌توانند در مورد تصمیم گیری برای واکسینه کردن کودک خود و محافظت از او در برابر بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن نگران باشند.
کمبود زمان
با تمام مراقبت و توجهی که کودک به آن نیاز دارد و همچنین سایر نیازهای دیگر افراد در خانه، اکثر مادران احساس می‌کنند که کمبود زمان دارند.
چه این کمبود زمان کافی برای خشک کردن لباس‌ها، زمانی که صرف بازی با بچه‌ها می‌شود، زمانی که در طول روز برای خود می‌گذارید یا برای فعالیت‌های مهم دیگر باشد، بسیاری از مادران متوجه می‌شوند که ساعت‌های کافی در روز ندارند تا هر کاری را که نیاز دارند یا دوست دارند، انجام دهند.
فشار مالی
چه از مهدکودک استفاده کنید، چه پرستار بچه بگیرید و چه درآمد خود را به طور کامل از دست دهید تا در خانه بمانید، مراقبت از کودک گران است.
همانطور که هزینه‌های کودک از لباس‌های جدید به فعالیت‌های جدید و در نهایت رفتن به دانشگاه تبدیل می‌شوند، هر کودک می‌تواند بر بودجه مالی خانواده فشار وارد کند. در حالی که ارزش کودک قطعا از این هزینه‌ها بسیار بسیار بیش‌تر است، این یک واقعیت است که والدین شدن یعنی با فشار و استرس مالی بیش‌تری روبرو خواهید بود.
خواسته‌های رابطه
از آنجایی که مادران زمان را صرف رابطه خود با فرزندان خود می‌کنند، گاهی اوقات روابط دیگر در جایگاه دوم قرار می‌گیرند؛ به خصوص زمانی که کودک کوچک است و نیاز به توجه بیش‌تری دارد. مادران کودکان خردسال اغلب بین برآورده کردن نیازهای کودک خود و داشتن انرژی برای شروع گفتگو، بازی کردن و حتی رابطه جنسی با شریکی که در تولد کودک دخیل بوده است، احساس سردرگمی می‌کنند.
همچنین به احتمال زیاد، وقت گذاشتن برای دوستانش برای مادران سخت‌تر باشد؛ زیرا مسئولیت‌های مادری را انجام می‌دهند. همچنین با رشد و تغییر کودک، مادران می‌توانند تغییر کنند و در جهت‌های جدید رشد کنند که این نیز می‌تواند بر روابط طولانی مدت فشار بیاورد.
مادران مجرد ممکن است بیش‌تر از سایر مادران با این مشکل روبرو شوند، به خصوص در مورد ملاقات افراد جدید.
غریزه محافظت
بسیاری از مادران با مسئولیت مراقبت از یک نوزاد کوچک آسیب پذیر و نگهداری از او تا بزرگسالی، احساس می‌کنند دنیا مکانی خطرناک تر از آن چیزی است که قبلا به نظر می‌رسید. از روزهایی که کودک نوپا از در و دیوار بالا می‌رود و همه چیز را در دهانش قرار می‌دهد گرفته تا روزهایی که نوجوان در حال رانندگی (بدون شما) است و برای دانشگاه آماده می‌شود، خطرات زیادی برای فرزندان ما وجود دارند که باعث استرس والدین می‌شوند.
مادران همچنین نگران رفتار و رشد اجتماعی کودک خود هستند که این هر مرحله جدید رشد کودک را به چالشی برای آنها تبدیل می‌کند.
شک نسبت به خود
این ترس برای بسیاری از مادران وجود دارد که به اندازه کافی کار خود را خوب انجام نمی‌دهند. از آنجایی که هر کودک دارای ویژگی‌های اخلاقی، نیازها و ویژگی‌های منحصر به فرد است و از آنجایی که کودکان مدام رشد و تغییر می‌کنند، والدین نمی‌توانند رویکرد یکسان داشته باشند.
این بدین معناست که والدین دائماً در حال ارزیابی مجدد کاری هستند که انجام می‌دهند، به دنبال دیدگاه‌های جدید (از کارشناسان تربیتی که اغلب در مورد مسائل اصلی با یکدیگر اختلاف نظر دارند) هستند و سعی می‌کنند یک قدم جلوتر از فرزند خود باشند تا بهترین والدین ممکن باشند. اغلب معماهایی وجود دارد که باید حل شوند و بحران‌هایی که باید حل شوند.
برای والدین و به خصوص مادران آسان است که خود را زیر سوال ببرند و به دلیل عواقب اشتباه خود دچار استرس والدین شوند. همه اینها بخشی از شخصیت والدین وظیفه شناس است.
سایر دلایل اضطراب والدین
البته تقریباً هر مشکلی که مربوط به پدر و مادر شدن باشد، می‌تواند منبعی برای استرس والدین باشد. از یک کودک خردسال که در نیمه شب از خواب بیدار می‌شود تا کودک نوپایی که نمی خواهد آموزش دستشویی رفتن ببیند.
در حالی که این موارد، مشکلات عادی والدین هستند که بسیاری از ما در یک دوره با آن مواجه می‌شویم، نگرانی در مورد این مشکلات معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که والدین احساس کنند که این مشکل هرگز حل نخواهد شد.
زمانی که والدین به این شکل فکر می‌کنند، به راحتی می‌توان فهمید که چرا دچار استرس و اضطراب والدین بودن می‌شوند؛ به خصوص اگر فکر کنند دیگر هرگز در طول شب نخواهند خوابید یا این که کودک آنها قرار است مهد کودک را شروع کند و باز هم نخواهد دستشویی رفتن را یاد بگیرد. شب ادراری، بدخلقی مکرر کودک و بد غذا بودن کودک از دیگر مسائلی هستند که اغلب منجر به بروز استرس والدین می‌شوند.
علاوه بر مشکلات و دغدغه‌های رایج والدین، پول بخش بزرگ دیگری از استرس والدین است. والدین برای مدت طولانی باید نگران باشند که آیا می‌توانند به اندازه کافی پس انداز کنند تا فرزندان خود را به یک دانشگاه خوب بفرستند یا از او حمایت مالی کنند. امروزه والدین بیش‌تر باید نگران این باشند که مالکیت خانه خود را از دست ندهند یا شغلی پیدا کنند و حتی نگه دارند.
نگرانی در مورد پول و موارد مالی برای آینده کودک برای بسیاری از والدین نگران کننده و استرس آور است.
تاثیر اضطراب والدین
اضطراب و استرس والدین می‌تواند آسیب جدی به سلامت و تندرستی شما وارد کند. استرس و اضطراب خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های خطرناک مانند بیماری‌های زیر را افزایش می‌دهد:
- اختلالات خود ایمنی
- بیماری قلب و عروقی
- افسردگی
- دیابت
- فشار خون بالا
- چاقی
تجربه استرس والدین همچنین می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی، مشکلات سوء مصرف مواد و سایر مشکلات مرتبط به سلامت روان را افزایش دهد.
اضطراب والدین چگونه بر کودک تاثیر می‌گذارد؟
تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که استرس والدین می‌تواند خطر ابتلای کودک به اختلالات اضطرابی را افزایش دهد. اختلالات اضطرابی تا حدی ارثی هستند و شواهد همچنین نشان می‌دهند که الگو قرار دادن رفتارهای ناشی از اضطراب در خانه توسط کودک می‌تواند این خطر را افزایش دهد.
یک تحقیق در سال ۲۰۱۹ ثابت کرده است که داشتن والدین مبتلا به اختلال اضطراب، خطر ابتلای کودک به اختلال اضطراب را نیز افزایش می‌دهد.
نحوه کنترل و مقابله با استرس والدین
برای مقابله با استرس و اضطراب والدین، مهم است که به خاطر داشته باشید که تقریباً هر پدر و مادری به این نوع چیزها فکر می‌کند فارغ از این که کودک چقدر باهوش است، چقدر پول دارد یا چقدر آینده او ممکن است درخشان به نظر برسد، حتی گاهی نگران آنها می‌شود.
نگران بودن در مورد کودک و آینده او حتی موضوع بحث جدیدی محسوب نمی‌شود. کتاب والدین مضطرب: تاریخچه کودک‌پروری مدرن، نظرسنجی‌هایی را در دهه ۱۹۳۰ توصیف می‌کند که در آن والدین، لیست بلند بالای نگرانی‌های خود را رتبه بندی کردند و قرن بیستم را به عنوان «قرن اضطراب در مورد کودک و کفایت والدین» توصیف می‌کند.
متاسفانه ما هنوز هم در قرن بیست و یکم از چرخه استرس والدین خارج نشده‌ایم. شما می‌توانید با انجام کارهای زیر، کمک بگیرید و سعی کنید کم‌تر مضطرب و دارای استرس باشید:
با شریک یا همسر سابق خود صحبت کنید
با شریک زندگی خود بیش‌تر صحبت کنید؛ به خصوص چیزهایی که نگران آنها هستید را با او به اشتراک بگذارید. همچنین در مورد مسائل روزمره با او صحبت کنید تا شاید بتوانید قبل از نگرانی در مورد مسائل، جلوی خودتان را بگیرید.
حمایت اجتماعی داشته باشید
با والدین دیگر، از جمله دوستان و اعضای خانواده خود در مورد مشکلاتی که به عنوان پدر و مادر با آنها روبرو شده‌اید و مواردی که در مورد آنها نگران هستید، صحبت کنید. این کار به ویژه برای پدرانی که به ندرت در مورد این نوع موارد با دوستان خود یا پدران دیگر صحبت می‌کنند، بسیار مهم است.
این اغلب مفید است که به سادگی بدانیم که افراد دیگر در حال گذراندن تجربیات مشابه هستند و نگرانی‌های مشابهی دارند.
از کمک حرفه‌ای استفاده کنید
برای مشکلاتی که خودتان با آنها راحت نیستید یا حس می‌کنید در آنها بهتر نمی‌شوید، برای مثال در مورد آموزش دستشویی رفتن، مشکلات خواب یا گاز گرفتن کودک نوپا از متخصص اطفال کمک بگیرید.
مراقبت از خود را تمرین کنید
با خوب غذا خوردن، خواب راحت و ورزش کردن، به خصوص زمانی که احساس نگرانی و اضطراب بیش‌تری می‌کنید، به خوبی از خود مراقبت کنید.
چه زمانی کمک بگیریم؟
اگر استرس والدین باعث ایجاد علائم شدید یا بلند مدت در شما شده است، به طوری که خوابیدن یا انجام فعالیت‌های روزانه شما سخت شده، از پزشک، روانشناس یا روانپزشک خود کمک حرفه‌ای برای خود درخواست کنید.
درمان های موثری در دسترس هستند که می توانند به کاهش علائم اضطراب کمک کنند. درمان شناختی-رفتاری (CBT) نوعی از گفتار درمانی است که می‌تواند به ویژه برای اضطراب مفید باشد. این رویکرد شامل شناسایی و تغییر الگوهای فکری منفی است که به احساس اضطراب کمک می‌کند.
مصرف دارو نیز ممکن است در برخی موارد مفید باشد.
سخن آخر
مهم‌تر از همه، به یاد داشته باشید که هیچ فرمول جادویی برای موفقیت در تربیت کودک و فرزندپروری وجود ندارد. کودک شما ممکن است محبوب ترین و باهوش ترین در مدرسه یا یک ورزشکار ستاره باشد، اما این بدان معنا نیست که قطعا همیشه شادتر است، کم‌تر دچار مشکل می‌شود یا موفق‌تر از هر کودک دیگری خواهد شد.
بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که کودک خود را به شکلی تربیت کنیم که احساس کند دوست داشته می‌شود، شاد و سالم باشد و تا جایی که می‌تواند اعتماد به نفس خود را تقویت کند تا بتواند در نقاط قوت و علایق خود رشد کند.