قطعا یکی از مهمترین وظایف والدین، توجه به علائم کم کاری تیروئید در کودک است. این مشکلات ممکن است در آینده او تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. بنابراین شما باید بدانید که دلیل مشکلات کودکتان چیست. در این مقاله میخواهیم به صورت کامل کم کاری تیروئید در کودکان را بررسی و علل آن را بگوییم. پس اگر میخواهید راههای درمان این مشکل را نیز بدانید، تا انتهای این قسمت با ما همراه باشید.
درباره غده تیروئید و عملکرد آن بیشتر بدانید
غده تیروئید یک غده بسیار مهم در بدن است که داخل گردن و در پشت ترقوه قرار دارد و تخمیناً به اندازه نوک انگشت شست انسان است. این غده با ترشح هورمون های تیروئیدی، عملکردهای بسیاری را در بدن انجام می دهد. هورمون های تیروئیدی شامل تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) هستند و این هورمون ها از مواد مغذی به عنوان مثال ید ساخته می شوند.
عملکرد غده تیروئید به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام می شود. در عملکرد مستقیم، هورمون های تیروئیدی به صورت مستقیم در سلول های بدن تأثیر میگذارند و عملکردهای زیر را انجام میدهند:
- تنظیم متابولیسم بدن: هورمونهای تیروئیدی بر روی سرعت متابولیسم بدن تأثیر میگذارند، یعنی تعداد کالریهایی که بدن در هر واحد زمان مصرف می کند را کنترل میکنند. این عملکرد در نوزادی و کودکی بسیار مهم است چون تنظیم دقیق تعداد کالری های مورد نیاز برای رشد و تکامل در این دورهها انجام میشود.
- تنظیم فعالیت قلب و عروق: هورمونهای تیروئیدی بر روی قلب و عروق تأثیر مثبت دارند و با افزایش فعالیت آنها، ضربان قلب افزایش می یابد و فشار خون نیز کاهش مییابد.
- تنظیم رشد و تکامل بدن: هورمونهای تیروئیدی در رشد و تکامل بدن نقش بسیار مهمی دارند و در مراحل بارداری نیز برای تشکیل و توسعه مغز جنین و در پیشگیری از اختلالات مربوط به مغز و سیستم عصبی بسیار مهم هستند.
- تنظیم سطح هورمونهای دیگر در بدن: هورمونهای تیروئیدی تأثیر بسیار زیادی بر سطح هورمونهای دیگر در بدن دارند و با تنظیم سطح هورمون های گروههای دیگر از جمله هورمونهای رشد، هورمونهای جنسی و هورمونهای استروئیدی، در تعادل هورمونی بدن نقش مهمی ایفا میکنند.
در عملکرد غیر مستقیم، غده هیپوفیز به عنوان یکی از غده های مهم در مغز با ترشح هورمون TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید)، عملکرد غده تیروئید را تنظیم میکند. هورمون TSH به عنوان یک ترکیب پیچیده از گیرندههای هورمونی در غده تیروئید و مجموعهای از سیگنالهای شیمیایی، ترشح هورمون های تیروئیدی را تنظیم میکند.
به طور خلاصه، غده تیروئید با ترشح هورمونهای تیروئیدی و با تنظیم متابولیسم بدن، فعالیت قلب و عروق، رشد و تکامل بدن و سطح هورمون های دیگر در بدن، نقش بسیار مهمی در سلامت بدن و رفاه جامعه ایفا میکند. عدم عملکرد صحیح این غده میتواند منجر به اختلالات متعددی مانند هیپوتیروئیدیسم (کاهش فعالیت غده تیروئید) یا هیپرتیروئیدیسم (افزایش فعالیت غده تیروئید) شود.
علل کم کاری تیروئید در کودکان
در کنار علائم کم کاری تیروئید در کودک، توجه به علل آن نیز خیلی مهم است. دلایل بروز کم کاری تیروئید در کودکان میتواند شامل مسائل زیر باشد:
- نارسایی تیروئید: در غده تیروئید این مشکل میتواند در نتیجه تغذیه نامناسب، عفونت‌ها یا عوامل محیطی مثل مواد شیمیایی، تابش نور آفتاب و … رخ دهد.
- هیپوفیز: بیماری هیپوفیز بخشی از مغز است که هورمون‌هایی را ترشح میکند که در تنظیم فعالیت تیروئید نقش دارند. اگر هیپوفیز بیماری داشته باشد، ممکن است ترشح هورمونهای لازم برای تنظیم فعالیت تیروئید کم شود که منجر به کم کاری تیروئید شود.
- بیماری‌های اتوایمیون: بعضی از بیماری‌های اتوایمیونی مثل بیماری هشتینگز، آنتی‌بادی‌هایی را که باید در مقابل باکتری‌ها و ویروس‌ها بجنگند، در برابر بافت‌های بدن شناسایی کرده و بافت تیروئید را تخریب میکنند.
- کمبود ید: در تغذیه ید یک عنصر مهم برای تولید هورمونهای تیروئید است. اگر کودک کمبود ید داشته باشد، ممکن است تولید هورمون تیروئید کاهش یابد و کم کاری تیروئید رخ دهد.
- عوامل ژنتیکی: ممکن است یک نوزاد از پدر و مادرش ژنی را به ارث ببرد که مسئول کم کاری تیروئید باشد.
انواع راههای درمان کم کاری تیروئید در کودکان
درمان کم کاری تیروئید در کودکان با استفاده از داروهای تیروئیدی صورت می‌گیرد. داروی اصلی مورد استفاده برای درمان کم کاری تیروئید در کودکان، لووتیروکسین است که به صورت مصرف دهانی تجویز میشود. دوز دارو باید به طور دقیق توسط یک پزشک متخصص متناسب با سن و وزن کودک تعیین شود. پس از شروع درمان، باید سطح هورمون تیروئید کودک را در اوایل دوره‌های درمانی به طور مرتب بررسی کنید تا مطمئن شوید که دارو به درستی عمل میکند و ترشح هورمونهای تیروئید به سطح طبیعی برمی‌گردد.
به علاوه، برای کنترل کم کاری تیروئید در کودکان، باید تغذیه سالم و متنوعی را به آنها ارائه داد. مصرف غذاهایی که حاوی ید و مواد مغذی مورد نیاز برای تولید هورمونهای تیروئید هستند مثل دریاچه و ماهی، تخم مرغ، سبزیجات و میوه‌ها میتواند به بهبود شرایط تیروئیدی کودک کمک کند.
با درمان به موقع کم کاری تیروئید در کودکان، می‌توان به پیشگیری از مشکلات رشدی و توسعی در آینده کمک کرد. در صورت عدم تشخیص و درمان، ممکن است کودک دچار اختلالات رشد و توسعی مغزی و جسمی شود. لذا برای تشخیص و درمان کم کاری تیروئید در کودکان، باید به صورت منظم به پزشک متخصص مراجعه کرد.
علائم کم کاری تیروئید در کودک
تیروئید یک غده درونی بدن است که هورمونهای تیروئید تولید میکند که برای تنظیم سطح انرژی و متابولیسم بدن مهم هستند. کم‌کاری تیروئید در کودکان ممکن است به دلیل مشکلات در غده تیروئید، عوامل مادرزادی یا دیگر عوامل پزشکی ایجاد شود.
علائم کم کاری تیروئید در کودکان میتواند شامل موارد زیر باشد:
- رشد کم: کودکی که کم کاری تیروئید دارد، ممکن است رشدی کمتر از رشد معمول داشته باشد.
- وزن بالا: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است وزن بالایی نسبت به سن و قدشان داشته باشند.
- ضعف عضلانی: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است عضلات ضعیفی داشته باشند.
- خستگی و بی‌حالی: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است احساس خستگی و بی‌حالی کنند.
- پوست خشک و آسیب‌پذیر: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است پوست آنها خشک و آسیب‌پذیر باشد.
- مشکلات در غذا خوردن: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است مشکلاتی در غذا خوردن داشته باشند.
- کمبود توجه: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است مشکلاتی در تمرکز و توجه داشته باشند.
- مشکلات در شنوایی و گفتار: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است مشکلاتی در شنوایی و گفتار داشته باشند.
- مشکلات قلبی: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است مشکلاتی در عملکرد قلبی داشته باشند.
- تورم در گردن: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است تورم در منطقه گردن داشته باشند که به عنوان گواتر شناخته میشود.
- مشکلات در دماغ‌بندی: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است مشکلاتی در دماغ‌بندی و تأخیر در یادگیری داشته باشند.
- افت انرژی و خشکی چشم: کودکانی که کم کاری تیروئید دارند، ممکن است افت انرژی و خشکی چشم را تجربه کنند.
در صورتی که شما فکر می‌کنید که کودک شما ممکن است کم کاری تیروئید داشته باشد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. برای تشخیص دقیق کم کاری تیروئید، پزشک میتواند آزمایش خون و سونوگرافی گردن کودک را انجام دهد.
میزان شیوع کم کاری تیروئید در کودکان
همانطور که علائم کم کاری تیروئید در کودک مهماند، توجه به میزان شیوع این مشکل نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. میزان شیوع کم کاری تیروئید در کودکان به شدت وابسته به سن و منطقه جغرافیایی است. بر اساس تحقیقات، میزان شیوع کم کاری تیروئید در کودکان جدیدزاد تا ۳ درصد، در بین کودکان دو تا هفت ساله تا ۱ درصد و در بین کودکان نوجوان تا ۰٫۵ درصد است. با این حال، میزان شیوع کم کاری تیروئید در کودکان در مناطق مختلف جهان متفاوت است و ممکن است در برخی مناطق بسیار کم و در برخی دیگر بسیار زیاد باشد.
در کشورهایی که کمبود ید در آنها وجود دارد، شیوع کم کاری تیروئید در کودکان بیشتر است. به همین دلیل، استفاده از نمک حاوی ید در این کشورها برای پیشگیری از کم کاری تیروئید در کودکان، بسیار مهم است. همچنین، کم کاری تیروئید در کودکان دارای ژنتیک خانوادگی نیز می‌باشد. با توجه به اینکه کم کاری تیروئید در صورت تشخیص و درمان نشده، میتواند به مشکلات جدی سلامتی در کودکان منجر شود، برای شناسایی زودهنگام این بیماری در کودکان، پیشنهاد میشود که تمام کودکان در سنین مختلف، برای این بیماری مورد بررسی قرار گیرند.
انواع راه های تشخیص کم کاری تیروئید در کودکان
برای تشخیص کم کاری تیروئید در کودکان، از روش‌های مختلفی استفاده میشود که در زیر به توضیح هرکدام از آنها می‌پردازیم:
- آزمایش خون: آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون تیروئید (TSH) و هورمون تیروکسین (T4) استفاده میشود. در صورتی که سطح TSH بالا باشد و سطح T4 پایین باشد، ممکن است کم کاری تیروئید در کودک تشخیص داده شود.
- آزمایش کولینستاز پلاسما: این آزمایش برای اندازه گیری میزان هورمون T4 در خون استفاده میشود و برای تشخیص کم کاری تیروئید در کودکان استفاده میشود.
- آزمایش امواج فراصوت: این آزمایش برای بررسی حجم و سایز تیروئید و همچنین بررسی وجود گرده گیاهان در تیروئید به کار می‌رود.
- آزمایش رادیوایزوتوپ: این آزمایش برای اندازه گیری کارایی تیروئید و سطح هورمونهای تیروئید در بدن به کار می‌رود.
- بررسی علائم بالینی: ممکن است پزشک از علائم بالینی کودک برای تشخیص کم کاری تیروئید استفاده کند. برخی از علائم کم کاری تیروئید در کودکان شامل کاهش فعالیت، خستگی، تغییرات در شکل صورت، کاهش رشد، اختلال در خواب، خشکی پوست، وزن بیش از حد و تغییر در الگوی خوردن می‌باشد.
با توجه به اینکه کم کاری تیروئید در کودکان میتواند بر روی سلامت آنها تأثیراتی جدی داشته باشد، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این بیماری بسیار مهم است. درمان کم کاری تیروئید در کودکان شامل مصرف هورمون تیروئید مصنوعی (لووتیروکسین) است. مصرف این هورمون باعث افزایش سطح تیروئید و بهبود علائم بیماری میشود.
در صورتی که بیماری زودتر تشخیص داده شود و درمان به موقع شروع شود، بیماری قابلیت کنترل و مدیریت خوبی خواهد داشت. در بعضی از موارد، کم کاری تیروئید در کودکان میتواند به دلیل نقص ژنتیکی باشد. در این موارد، پیش بینی بیماری در افراد خانواده و دریافت مشاوره ژنتیکی بسیار مهم است. لازم به ذکر است که بیماری کم کاری تیروئید در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب میتواند منجر به مشکلات جدی در رشد و توسعه فیزیکی و عقلی کودکان شود.
به عنوان مثال، کم کاری تیروئید در کودکان ممکن است منجر به کاهش قد، مشکلات در یادگیری و حافظه، و مشکلات در توسعه گفتاری شود. بنابراین، در صورتی که شما به هرگونه علامتی از کم کاری تیروئید در کودکتان توجه می‌کنید، بهتر است برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید.
والدین کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید باید به چه نکاتی توجه کنند؟
کم کاری تیروئید به عنوان یک بیماری شایع در کودکان شناخته شده است. این بیماری هنگامی رخ می دهد که غده تیروئید کمتر از حد نیاز هورمون تیروئید ترشح می کند که برای کنترل رشد و توسعه کودکان ضروری است. والدین کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید باید به موارد زیر توجه ویژه داشته باشند:
- آزمایش تیروئید: کودکان باید تحت نظر پزشک خود باشند و برای انجام آزمایش تیروئید منظماً ملاقات کنند تا سطح هورمون تیروئید در بدنشان بررسی شود.
- مصرف دارو: کودکان با کم کاری تیروئید باید داروهایی مصرف کنند که می توانند کمبود هورمون تیروئید را جبران کنند. والدین باید به دقت دستورات مصرف دارو را از پزشک خود دریافت کنند و باید مطمئن شوند که کودکانشان داروهای خود را به صورت منظم و به موقع میل کنند.
- تغذیه: تغذیه سالم و مناسب می تواند به کنترل کم کاری تیروئید کودکان کمک کند. باید مطمئن شوید که کودکان شما تغذیه مناسبی دارند و باید سعی کنید از مصرف غذاهای پر انرژی که می توانند سبب چاقی شوند، پرهیز کنید.
- تمرین: فعالیت بدنی می تواند به سلامتی کودکان کمک کند. والدین باید به کودکانشان اجازه دهند که به صورت منظم و در محدوده قابل قبولی فعالیت بدنی داشته باشند.
- ملاقات منظم با پزشک: والدین باید به صورت منظم پزشک خود را ملاقات کنند و در صورت بروز هرگونه مشکلی، آن مشکل را با پزشک در میان بگذارند.
- نظارت بر علائم: والدین باید علائم بیماری کودک خود را بشناسند و در صورت افزایش علائم به پزشک خود اطلاع دهند. برخی از علائم کم کاری تیروئید شامل خستگی، گرم شدن غیرمنتظره بدن، افزایش وزن، کاهش حافظه و تمرکز، کاهش فعالیت جنسی و سردرد است.
نکات مهم درباره بیماری کم کاری تیروئید در کودک
بیماری کم کاری تیروئید در کودکان، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غدد درون ریز است و اگر در زمان تشخیص و درمان، مداخله درستی انجام نشود، میتواند برای کودکانی که به آن مبتلا هستند، تبدیل به یک بیماری خطرناک شود. در ادامه، به نکات مهم و جالب درباره بیماری کم کاری تیروئید در کودکان اشاره می‌کنیم:
- علائم بیماری کم کاری تیروئید در کودکان شامل رشد و توسعه نامناسب، کاهش فعالیت، خستگی، عدم تمرکز، مشکلات یادگیری و مشکلات خودکشفی میشود.
- بیماری کم کاری تیروئید در کودکان بیشتر در کودکان زیر سن ۵ سال شایع است و نسبتاً کمتر در بزرگسالان رخ می‌دهد.
- درمان بیماری کم کاری تیروئید در کودکان شامل مصرف هورمون تیروئید است. اگر درمان به موقع شروع شود، بیماری برای بیشتر کودکان قابل کنترل و درمان خواهد بود.
- اگر بیماری کم کاری تیروئید در کودکان بدون درمان باقی بماند، میتواند به تاخیر در رشد و توسعه، اختلالات روانی و یادگیری و حتی مشکلات قلبی منجر شود.
- چندین علت میتواند باعث بیماری کم کاری تیروئید در کودکان شود، از جمله کمبود یود در دوران بارداری، مشکلات در گلوی تیروئید، آسیب به غده تیروئید و غیره.
- مادرانی که در دوران بارداری به کمبود یود مبتلا هستند، باید در زمان بارداری هر روز مقدار مناسبی ید مصرف کنند.
- برای تشخیص بیماری کم کاری تیروئید در کودکان، تست اسکرینینگ تیروئید که در برخی از کشورها به صورت رایج در برنامه‌های سلامت کودکان انجام میشود، میتواند مفید باشد.
- بیماری کم کاری تیروئید در کودکان بسیاری از کشورها به صورت آزمایشی در مدارس و بیمارستان‌ها انجام میشود و در صورت شناسایی بیماری، درمان بلافاصله شروع میشود.
- در بعضی موارد، بیماری کم کاری تیروئید در کودکان به صورت وراثتی انتقال مییابد و به همین دلیل، در خانواده‌هایی که در گذشته مواردی از بیماری دیده شده است، نیاز به انجام آزمایش تیروئید در کودکان جدید تر بیشتر است.
- درمان بیماری کم کاری تیروئید در کودکان باید تحت نظارت مداوم پزشکان قرار گیرد و میزان دقیقی از هورمون تیروئید که باید به بدن کودک عرضه شود، باید تعیین شود. به همین دلیل، کودکانی که به بیماری کم کاری تیروئید مبتلا هستند، نیاز به مراقبت مداوم و درمان دارند.
انواع کم کاری تیروئید در کودکان
پس از بررسی علائم کم کاری تیروئید در کودک، نیاز است درباره انواع آن صحبت کنیم. کم کاری تیروئید در کودکان، به عنوان هیپوتیروئیدیسم شناخته میشود و میتواند در هر سنی از زندگی اتفاق بیفتد، اما در کودکان بیشتر دیده میشود. این اختلال به دلیل کمبود هورمون تیروئید در بدن به وجود می‌آید و میتواند به صورت مادرزادی یا بعد از تولد رخ دهد.
در ادامه، انواع کم کاری تیروئید در کودکان را شرح خواهیم داد:
- هیپوتیروئیدیسم مادرزادی: این نوع هیپوتیروئیدیسم بعد از تولد به‌وجود نمی‌آید و بیشتر در نوزادان تشخیص داده میشود. این حالت میتواند به دلیل بیماری های تیروئید مادر در دوران بارداری یا مشکلات مربوط به ساختار تیروئید در نوزادان به وجود آید.
- هیپوتیروئیدیسم اکتسابی: این نوع هیپوتیروئیدیسم معمولاً در سنین بالاتر از نوزادی رخ می‌دهد و بعد از تولد به‌وجود می‌آید. عوامل مختلفی مانند عفونت های ویروسی، مشکلات ساختاری تیروئید و یا داروها میتواند به این حالت منجر شود.
- هیپوتیروئیدیسم موقت: این نوع هیپوتیروئیدیسم معمولاً در اثر مشکلات موقتی در تیروئید به دنبال داروهای خاص، عفونت های ویروسی و یا عدم تعادل هورمونی در دوران بارداری ایجاد میشود. بعضی از کودکان پس از اینکه مشکلاتشان حل میشود، به طور خودکار به وضعیت طبیعی بازمی‌گردند.